Özellikle son yıllarda popüler gündem başlıklarından biri olan hafıza, hem gençler hem de yetişkinlerde ayrı öneme sahip insani özelliklerden biridir. Hafıza kaybı üzerine yapılan bazı çalışmalar sonucunda bazı vitaminlerin ve yağ asitlerinin hafıza kaybını yavaşlattığı veya önlediği söylenmiştir.
Hafızayı güçlendirdiği söylenen pek çok vitamin olduğu söylense de bu konu hakkında hala laboratuvar deneyleri yapılmaya devam etmektedir. Aşağıdaki vitaminler, insan hafızasını koruduğu düşünülen vitaminler olarak raporlanmıştır.
1. Vitamin E
Çok etkili bir antioksidan olan E vitamini, beyin hücrelerine zarar verebilecek olanlar da dâhil olmak üzere serbest radikallerle savaşır; ancak, E vitamini takviyelerinin bunamaya karşı koruyup koruyamayacağını bulmayı amaçlayan araştırmalar net bir sonuç vermemiştir. Yapılan bir başka çalışmaya göre ise kandaki yüksek E vitamini düzeylerinin daha yüksek bilişsel performansla bağlantılı olduğu ve vitaminin genel yaşlanma ve Alzheimer hastalığı ile ilişkili bilişsel gerilemeyi geciktirmede veya önlemede rol oynayabileceğini ortaya çıkarmıştır.
Hafif ila orta dereceli Alzheimer hastalığı yaşayanlar üzerinde yapılan bir araştırma, başka bir kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, iki yıl boyunca günde 2.000 IU E vitamini alan grubun üyelerinin hafıza kuvvetlerinin %19 daha yavaş ilerlediğini ortaya çıkarmıştır.
2. Folat
Son zamanlarda yapılan bir çalışma, düşük folat alımının yaşamın ilerleyen dönemlerinde hafıza kaybı veya bunama riskini artırabileceğini düşündürmektedir. Folat ve folik asit, suda çözünebilen B vitamininin formlarıdır. Folat, gıdalarda doğal olarak bulunur ve folik asit bu vitaminin sentetik versiyonudur. Folik asit, güçlendirilmiş gıdalarda ve takviyelerde bulunan miktarlarda iyi tolere edilir. Folik asit takviyeleri, kandaki folat seviyelerini arttırmak ve düşük folat seviyeleri ile ilişkili semptomları azaltmak için etkilidir. Demans ve Alzheimer hastalığı, düşük folat seviyeleri ve yüksek homosistein seviyeleri ile bağlantılıdır. Folat da dâhil olmak üzere B vitaminleri ve bunamanın önlenmesi araştırılmaya devam edilen konulardandır.
3. B6 Vitamini
B6 vitamini hafızayı geliştirmek için en iyi vitaminlerden biridir. Sağlık uzmanlarına göre B kompleksi eksikliği hafıza kaybına neden olabilen eksikliklerden biridir. Konu üzerinde yapılan çalışmalar özellikle uzun süreli hafızanın en az 3 ay boyunca günde 20 mg B6 Vitamini alınmasıyla önemli ölçüde artırılabileceği sonucunu ortaya çıkarmıştır. B6 Vitamininin hafızayı nasıl güçlendirdiği konusu tam olarak bilinmemektedir. Ortaya atılan en önemli sonuç, 'beyin vitamini' olarak bilinen ve homosistein adı verilen bir amino asidin seviyelerini düzenlemeye yardımcı olduğudur. Düşük homosistein düzeylerinin uzun süredir beyin üzerinde zararlı etkileri olduğu bilinmektedir. Bazı araştırmalar, B6 Vitamini ile hafıza gelişiminin derecesinin, Alzheimer Hastalığı olan hastalarda, hafif bilişsel bozukluktan mustarip olanlara göre daha fazla olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.
4. Vitamin D
Beyinde bulunan ve anıların oluşturulmasında kritik bir rol oynayan D vitamini reseptörleri hafızanın gelişmesinde önemli bir rol oynar. Yapılan bir araştırma, düşük güneş ışığı vitamini seviyelerine sahip yaşlıların, sağlıklı seviyelere sahip olanlardan daha hızlı hafıza kaybı yaşadığını göstermiştir. Bilişsel bozukluk ve bunama, özellikle yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan önemli sorunlardandır. Yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen kanıtlar, D vitamininin bilişte ve merkezi sinir sisteminin normal işleyişinde önemli bir rol oynadığı sonucunu ortaya çıkarmıştır.
D vitamininin önemli bir kısmını güneş ışıklarından alabilirsiniz. Bunun dışında balık, mantar, bazı sebze çeşitleri, yumurta ve süt gibi hayvansal gıdalar da önemli miktarlarda D vitamini içerebilen gıdalardır.
5. Vitamin C
C vitamininin beyin konsantrasyonları vücudun geri kalanındakinden çok daha fazladır ve vücut vitamin tükendikten çok sonra beyin seviyelerini korur. Bunun nedeni, nöronlardaki metabolik noktaların tüm düşüncelerinizi, duygularınızı ve hareketlerinizi güçlendirmek için glikozu sentezlemesi ve bir antioksidan olarak vitaminin görevinin, süreçte açığa çıkan haydut oksijen moleküllerini - DNA'ya zarar veren serbest radikalleri - etkisizleştirmek için elektronları serbest bırakmaktır.
Portakal, greyfurt, çilek, muz, elma ve brokoli gibi bitkisel kaynaklar C vitamini açısından oldukça zengindir. Özellikle yetişkinler, hafızayı kuvvetlendirecek beyin fonksiyonlarını geliştirmek adına günde 80 mg C vitamini almalıdır.
6. Vitamin B12
B12 vitamininin hafıza kaybı ile arasındaki ilişki bilim insanları tarafından araştırılmaya devam edilen konulardan biridir. Alzheimer hastalığı ve demanstan mustarip kişilerin genellikle B12 vitamininden yoksun olduklarını gösteren kanıtlar olmasına rağmen, çalışmalar, takviye almanın veya diyet B12 vitaminini artırmanın, hastalıkla yaşayanlarda hafıza işlevini iyileştirmediği sonucunu ortaya çıkarmıştır.
B12 Vitamini, sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin ve sinir hücrelerinin korunmasına yardımcı olur, ancak yaşlı insanlar ve kısıtlı diyetleri esas olarak hayvansal ürünlerde bulunan vitaminin çok azını içerebilen vejetaryenler B12 vitamini eksikliği yaşayabilirler. Genel sağlık durumu için önemli olan bu vitamin, yaşlı yetişkinlerin vitamin eksikliği olup olmadığını öğrenmek için doktorlarına danışmaları hususunda önem taşır. Normal beslenenler daha fazla et, karaciğer, yumurta ve süt ürünleri yiyerek, vejateryen olanlar ise güçlendirilmiş tahıllar gibi ürünler tüketerek B12 eksikliğini giderebilir.
Hafıza Güçlendiren Besinler Nelerdir?
Hafızayı güçlendiren besinler şunlardır:
- Alabalık, ringa, somon gibi yağlı balıklar
- Kahve
- Yaban mersini
- Zerdeçal
- Brokoli
- Kabak çekirdeği
- Bitter çikolata
- Portakal
- Yumurta
- Yeşil çay
Hafıza Güçlendirici Kuruyemişler Nelerdir?
Hafızayı kuvvetlendiren kuruyemişler şunlardır:
- Ceviz
- Badem
- Fındık
- Keten tohumu
- Yer fıstığı
