C vitamini suda çözünen ve depo edilmeyen bir vitamindir. Depo edilmemesi sebebiyle günlük ihtiyacın karşılanması gerekir. C vitamini ihtiyacı kişilerde değişiklik gösterir. Özellikle bazı hastalıkların sonucu olarak, büyüme ve gelişme döneminde, hamile ve emziklilerde, yaşlılıkta ve cinsiyet değişiminde C vitamini ihtiyacı farklıdır. Günlük C vitamini ihtiyacı karşılanamadığında eksiklik oluşur. Eksiklik sonucunda vücutta bazı belirtiler oluşur. C vitamini ihtiyacı, günlük besin listeleriyle veya takviyelerle karşılanır. C vitamini eksikliği tedavisinde C vitamini ihtiyacı belirlenir sonrasında gereken miktar kadar takviye sağlanır. C vitamininden zengin besinler kişinin günlük beslenme listesine eklenir. C vitamini eksikliğine bağlı oluşmuş mevcut hastalık durumu var ise tedavisi sağlanır.
C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nedir?
C vitamini eksikliğinde bazı belirtiler meydana gelir. Sıklıkla karşılaşılan belirtiler aşağıdaki gibidir.
- C vitamini eksikliğinde bağışıklık sistemi düşer ve hastalıklara karşı vücut direnç oluşturamaz.
- Ciltte kurumalar ve pul halinde dökülmeler başlar. Aynı zamanda cilt elastik görünümünü kaybeder.
- Kemik ve kas dokusu korunamaz. Bunun sonucunda kemik ve kaslar ağrılı kramplar oluşur.
- İstemsiz kilo kaybı veya kilo alımı yaşanır.
- Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar görülür.
- Yeterince demir emilimi sağlanamaz ve kansızlık oluşur.
- Diş ve diş eti bozulmaları yaşanır. Diş etinde kanamalar görülür. Skorbüt gibi diş eti hastalıkları oluşur.
- Vücudun belirli bölgelerinde sivilce veya akne görülür.
- Saç köklerinde kırmızı leke görünümleri oluşur. Saç güçsüzlüğüyle beraber saçta dökülmeler artar.
- Sperm kalitesi düşer.
C Vitamini Eksikliği Tanımı Nedir?
C vitamini günlük besinlerden yeterli miktarda karşılanamadığında C vitamini eksikliği meydana gelir. C vitamini eksikliğinin sebebi düzensiz beslenme olabileceği gibi bazı mevcut hastalık durumları da olabilir. Kimyager aynı zamanda biyokimyager Linus Pauling, sağlıklı olan bireylerin günlük 2 ila 9 gram arası C vitamini alması gerektiğini söylemektedir. Hastalık durumlarında ise bu miktarın değişebileceğini de eklemektedir. Bilinçsizce fazla dozda alımının ise ishale neden olabileceğini söylemektedir. Ek olarak Linus Pauling, Parkinson hastalığında günlük en az 1 gram C vitamini alımının önemli olduğunu söylemektedir. İleri derece C vitamini eksikliğinin neden olduğu en önemli hastalık skorbüttür. Diş etinde kanamalar oluşmaya başlar. Kanamalar alt tabakada olabileceği gibi diş etinin üstünde de olabilmektedir.
C Vitamini Eksikliği Riski Altında Bulunan Kişiler Kimdir?
C vitamini vücut için oldukça gerekli bir vitamindir. Yeterince tüketimi sağlanamadığında eksikliği meydana gelir. Bazen diyetle C vitamini alınsa dahi eksiklik görülür. Bunun başlıca sebepleri C vitaminine duyulan ihtiyacın artması ve yeterince emilimin sağlanamamasıdır. Özellikle bazı hastalıkların sonucu olarak da C vitamini eksikliğinin görülmesi mümkün. C vitamini eksikliği bazı gruplarda daha sık karşılaşılan bir durumdur. C vitamini eksikliğinin daha sık olarak görüldüğü riskli gruplar aşağıdaki gibidir.
- Diyabet Hastalığına Sahip Olanlar
- Sigara İçen Kişiler
- Aspirin Kullananlar
- Doğum Kontrolü İlacı Kullananlar
- Hipertansiyon Hastaları
- Kolesterol İlacı Kullananlar
- Kalp Damar Hastalığına Bağlı İlaç Kullananlar
C Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Neden Olur?
C vitamini bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıkların oluşmasını engeller. C vitamini eksikliğinde vücudun fonksiyonlarında bozulmalar başlar ve belirtilerle kendini gösterir. C vitamini eksikliğinde en sık görülen hastalıklar aşağıdaki gibidir.
C Vitamini Eksikliği Cildi Nasıl Etkiler?
C vitamininin cilt üzerinde faydaları oldukça çoktur. C vitamini ciltte kolajen üretimini destekler. Bu sayede ciltte sıkı bir görünüm sağlanır. Cilt hasarlarının azalmasını sağlayarak cildin daha canlı ve parlak görünümünü sağlar. C vitamini eksikliğinde ciltte bozulma ve hasarlar oluşmaya başlar. Göz altı morlukları ve göz altında şişlikler oluşur. Aynı zamanda C vitamini cildi gençleştirme özelliğine sahipti. C vitamini eksikliğinde kırışıklıklar oluşmaya başlar. Vücudun belirli yerlerinde morarmalar başlar. Ciltte sertleşme ve kalınlaşma görülür. Bununla beraber ciltte leke görünümü ortaya çıkar. Dermatoloji Uzmanı Dr. Elif Benar sağlıklı bir cilt için C vitamininin çok gerekli olduğunu söylemektedir. Cilt sorunlarına C vitaminiyle kökten çözüm bulunabileceğini de eklemektedir.
C Vitamini Eksikliği Diş Etlerini Nasıl Etkiler?
C vitamini diş ve diş eti sağlığı için gerekli bir vitamindir. C vitamini kemik ve kan hücrelerini besleyerek hücreler arası bağ oluşmasını sağlar. Eksikliğinde bu bağ yeterince sağlanamaz ve diş eti problemleri meydana gelir. Diş etinde sık sık kanamalar görülür. Diş köklerinde güçsüzlük oluşur ve dökülmeler yaşanır. Diş etleri kızarır, morarır ve tahriş olur. Diş etlerinde bakterimi birikimi yaşanır ve enfeksiyon oluşur. Diş Hekimi Çağatay Özyıldırım, diş eti tabakasının yenilenmesi için C vitamininin gerekli olduğunu söylemektedir. Bununla beraber aşırı derece C vitamini eksikliğinin sonucu olarak skorbüt hastalığı meydana gelir. Özellikle diş eti kanamaları, diş köklerinde zayıflama, şişlik ve diş dökülmeleri en belirgin sebepleridir.
C Vitamini Eksikliği Sporcuları Nasıl Etkiler?
C vitamini sporcuların performanslarında önemli etki gösterir. Suda çözünen C vitamini, kas hücrelerinin yüksek kapasitesi su içerdiğinden sporcunun başarısını doğrudan etkiler. Kıkırdak doku, kemik gelişiminde C vitamini önemlidir. Bununla beraber daha iyi performans sağlanır. C vitamini eksikliğinde yorucu egzersiz sonrası toparlanma süresi uzar. Antrenmanın şiddeti ise düşer. C vitamini güçlü antioksidan etki gösterdiğinden eksikliğinde spor sonrası serbest radikal üretimi durdurulamaz. Aynı zamanda kas hasarları artar. C vitamini eksikliğinde spor ve egzersiz sonrasında kas ağrıları başlar. Kas krampları yaşanır. Makrofajların süzülmesi azalır ve radikal ürünler etkisizleştirilemez. Profesör Dr. Sedat Demir, verimli egzersiz ve spor kalitesi için C vitamini eksikliği oluşumunun önlenmesi gerektiğini söylemektedir. Prof. Dr. Demir vücudun ihtiyaç durumlarında vitamin eksikliğinin kapatılması gerektiğini de eklemektedir.
C Vitamini Eksikliği ve Kas Gelişimi
Kas gelişiminin sağlanabilmesi için C vitaminin önemi büyüktür. C vitamini kas hücrelerindeki biyokimyasal aktifleşmeyi sağlayarak kasların büyümesini ve gelişmesini sağlar. C vitamini eksikliğinde kemik sıkıca birbirine bağlanamaz. Bu sebeple kemik ve kas zorlanmaları meydana gelir. C vitamini yeterince karşılanamıyorsa kaslarda büyük hasara neden olur. C vitamini eksikliğinde demirin emilimi yeterince sağlanamaz. Kaslara oksijen iletiminde zorlanmalar yaşanır. Çabuk yorulma görülür ve antrenman süresi kısalır. Aynı zamanda C vitamini doku onarımını sağlar. C vitamini eksikliğinde kaslarda ve dokularda onarım sağlanamaz. Sakatlanmalar artar. Kas gelişimi amacıyla spor yapan kişilerin günlük beslenmeyle yeterli C vitamini alımı çok önemlidir. Halen eksiklik kapatılmıyorsa takviyelerle destek sağlanmalıdır. Prof. Dr. Ahmet Akgül, C vitamininin güçlü antioksidan içeriği sayesinde kemik ve kıkırdak yapımını artırdığını söylemektedir. Eksikliği durumunda kas ve kemik dokularında ağrı artışı olduğunu da eklemektedir.
C Vitamini Eksikliği Diğer Vitamin Eksiklikleri ile Nasıl Etki Yaratır?
Vitamin ve mineral eksiklikleri günlük beslenme yetersizliğine bağlı ortaya çıkmaktadır. Suda çözünen vitaminler, eksiklik belirtilerini depolanmaları sebebiyle geç ortaya çıkarırlar. C vitamini sıklıkla meyve ve sebzelerde bulunur. Meyve ve sebze grubunun yetersiz tüketimi C vitamini eksikliğine sebep olur. Meyve ve sebzelerde sık bulunan diğer vitaminler ise A vitamini, B9 vitamini ve K vitaminidir. Bu sebeple C vitamini eksikliği bu vitamin eksikliklerini tetiklemesi mümkün. Aynı zamanda C vitamini demir emilimini artırmaktadır. C vitamini eksikliğinde bağlı demir mineralinin düşmesi de yaşanmaktadır.
C Vitamini Eksikliği Hakkında Uzman Görüşleri
C vitamini eksikliği hakkında görüşleri olan doktorlar ve ilgili konu hakkındaki yazıları aşağıdaki gibidir.
- Doç. Dr. Gökhan Özışık
Doç. Dr. Gökhan Özışık, C vitamininin vücut tarafından üretilemediğini ve mutlaka dışardan besinlerle alınması gerektiğini söylemektedir. Meyve ve sebzelerde sıklıkla bulunduğunu ve yeterli miktarda tüketiminin gerekliliklerinden bahsetmektedir. Doç. Dr. Özışık halsizlik , yorgunluk, kas ve kemik ağrıları, nefes darlığı ve deri altında kanamalar gibi belirtilerle eksikliğin kendini gösterdiğini de eklemektedir. Aynı zamanda depo edilmemesi sebebiyle günlük düzenli tüketiminin de çok büyük önem teşkil ettiğini söylemektedir.
- Dr. Hasan Hüsnü Eren
Dr. Hasan Hüsnü Eren, C vitamini eksikliğinin bilişsel kayıplar, depresyon, beyin sağlığı ve cilt problemlerine neden olduğunu söylemektedir. Bununla beraber eksikliğinin anemi riskini artırdığını ve toksik maddelerin vücutta birikmesine neden olduğunu söylemektedir. C vitamininin bilinen tek yan etkisinin gevşeme olduğunu ve aşırı doz alımı dışında idrarla vücuttan atıldığını da eklemektedir.
- Yrd. Doç. Dr. İrem Öner Özkara
Yrd. Doç. Dr. İrem Öner Özkara, C vitamininin meyve ve sebzelerden karşılandığını söylemektedir. C vitamininden maksimum fayda elde edilmesi için pişirme koşullarının çok önemli olduğunu, büyük parçalar halinde kesilip az ısıyla pişirilmesi gerektiğini de eklemektedir. Yrd. Doç. Dr. Özkara, beslenmeyle C vitamini eksikliği yaşanması durumunda damardan yüksek dozda C vitaminiyle tedavinin sağlandığını söylemektedir.
C Vitamini Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
C vitamini depo edilmez. Bu sebeple eksikliğinin belirtileri, yetersiz alımdan sonraki 8 ila 12 haftada ortaya çıkmaya başlamaktadır. C vitamini eksikliğinin tedavisinde günlük besin tüketim listelerine C vitamininden zengin besinler eklenmesi yapılmalıdır. C vitaminin zengin besinler özellikle mandalina, portakal, kivi, limon, kırmızı biber, kuşburnu, ıspanak, brokoli ve domatestir. Besinlerin tüketilmesinin yanı sıra yeterli miktarda tüketimi de büyük önem teşkil eder. İhtiyacın yeterli oranda karşılanabilmesi için ihtiyaç kadar alımı sağlanmalıdır. C vitamini eksikliği halen tamamlanamamışsa bu durumda takviyelere başvurulur. Takviyeler tablet veya sıvı formda olabilir. Aşırı eksikliği durumunda ise vitamin eksikliğinin damardan enjeksiyonla tamamlanması mümkündür.
