İdrar yolu enfeksiyonları genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir. Ancak, hafif semptomlu idrar yolu enfeksiyonlarını hafifletmek veya antibiyotik tedavisini desteklemek için, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarında bazı düzenlemeler yapmak faydalı olabilir. Bu konuda bilinen bazı öneriler aşağıda sıralanmıştır;
- Bol miktarda su tüketmek, idrarı sulandırır ve bakterileri temizler.
- Kahve, alkol ve kafein içeren içeceklerin tüketimini azaltmak
- C vitamini alımını artırmak
- Şeker eklenmemiş kızılcık suyu içmek
- Probiyotik içeren gıdaları (örneğin yoğurt, kefir) tüketmek
- Mesane basıncını azaltmak için ısıtma pedi kullanmak
- İdrarı tutmamak
- Kişisel hijyen ve temizliğe dikkat etmek
- Limonlu su, soğan suyu, maydanoz, karbonat, kekik ve yeşil çay gibi bitkisel çözümler idrar yolu enfeksiyonlarına iyi gelebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
İdrar yolu enfeksiyonları, idrar yaparken ağrı veya yanma, sık idrara çıkma, ani idrar yapma ihtiyacı veya idrarda kan bulunması gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Böbrek enfeksiyonu durumunda ise, ateş, sırt ağrısı, mide bulantısı veya kusma gibi semptomlar yaşanabilir. İdrar yolu enfeksiyonlarının büyük bir kısmı antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Antibiyotikler, enfeksiyona sebep olan bakterileri yok eder. Mesane enfeksiyonları genellikle 3 ila 7 gün süresince antibiyotik tedavisi gerektirirken, böbrek enfeksiyonları durumunda antibiyotiklerin 2 haftaya kadar kullanılması gerekebilir. Basit enfeksiyonlar genellikle ayakta tedavi edilirken, böbrek enfeksiyonları durumunda hastaneye yatış gerekebilir. Bu nedenle, belirtiler ortaya çıktığında hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Neden Olur?
Escherichia coli, yaygın olarak koli basili olarak bilinen bakteri, basit sistit vakalarının en yaygın nedenidir. Bu bakteri, vakaların %75-95’inde bulunurken, Enterobakter türleri ve diğer bakteriler de idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olabilir. İdrar kültürü ve duyarlılık testleri, idrarda hangi bakterinin enfeksiyona sebep olduğunu ve hangi antibiyotik tedavisine yanıt verdiğini belirlemek için kullanılır. Özellikle antibiyotik direnci olan durumlarda, bu testlerin yapılması tedavi stratejisi için önemlidir. İdrar sondası da idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olan önemli faktörlerden biridir. Sondanın kalma süresi, enfeksiyon riskini artırır. Kadınlar, yaşlılar, diyabet hastaları, idrar torbasında bakteri üremesi olanlar ve sonda yerleştirilirken hijyen kurallarına uyulmaması durumunda, sondalar daha sık idrar yolu enfeksiyonuna neden olur.
İdrar Yolu Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonları, idrar yaparken yanma hissi, sık idrara çıkma, idrar yapma ihtiyacı veya alt karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Erkeklerde, bu belirtiler tekrar ediyorsa veya genital ve anüs bölgelerinde ağrı varsa, prostatit ile karışabilir.
Ayrıca ateş, titreme, üşüme ve diğer sistemik hastalık belirtileri de idrar yolu enfeksiyonunda görülebilir. Kadınlarda, idrarda kan (hematüri) oluşabilir. Özellikle yaşlı kadınlarda, belirtiler tipik olmayabilir. İdrar yolu enfeksiyonu olmamasına rağmen, idrarda yanma veya idrar tutma zorluğu gibi belirtiler olabilir. Bu nedenle, yaşlı kadınlarda son bir hafta içinde idrarda yanma, yeni veya kötüleşen idrar yapma ihtiyacı, yeni başlayan idrar kaçırma, idrar sıklığında artış, idrarda kan görülmesi ve alt karın ağrısı veya hassasiyet gibi belirtiler, akut sistit için daha belirleyicidir.
Pyelonefrit durumunda, sırt veya yan ağrısı, ateş, mide bulantısı, kusma gibi belirtiler görülebilir. Komplike idrar yolu enfeksiyonlarında, hem sistit hem de pyelonefrit belirtileri görülebilir. Ancak komplike sistitte, titreme, üşüme, belirgin yorgunluk veya halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Komplike idrar yolu enfeksiyonu ilerlediğinde, kanda bakteri çoğalması, sepsis ve çoklu organ yetmezliği, şok veya akut böbrek yetmezliği meydana gelebilir. Özellikle idrar yolunda darlık gibi anormallikleri olan ve yaşlı veya diyabet hastalarında bu durum daha olasıdır.
İdrar Yolu Enfeksiyonunun Tedavileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonlarına karşı belirlenecek antibiyotik tedavisi, hastalığın karmaşık ya da basit bir yapıya sahip olmasına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ek olarak, ilk aşamada seçilecek antibiyotik tedavisi, hastaların alerji ya da yan etki durumlarına göre belirlenebilir. Akut basit sistit tedavisinde nitrofurantoin, trimetoprim-sulfametoksazol, fosfomisin gibi antibiyotikler ilk seçenek olarak düşünülebilir. Alternatif olarak beta laktam grubu antibiyotikler ya da florokinolonlar kullanılabilir. İdrar kültürü ve duyarlılık testi yapılan bireylerde, test sonucuna göre antibiyotik türü değiştirilebilir ve üreyen bakteriye direkt etki eden bir antibiyotik başlatılabilir. Karmaşık idrar yolu enfeksiyonlarında ise, tüm hastalarda idrar kültürü ve antibiyotik direnç testi gerçekleştirilir. Hastalığın ciddiyetine ve diğer risk faktörlerine bağlı olarak, kültür sonucu beklenmeden antibiyotik tedavisine başlanır, ancak kültür ve antibiyotik direncine göre tedavi planı belirlenir. Durumu ciddi olan hastaların tedavisi ve izlemi için hastaneye yatış yapılabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu, genellikle kadınlarda görülse de erkeklerde de ortaya çıkabilen bir durumdur. Tedavi edilmediği takdirde karmaşık idrar yolu enfeksiyonuna yol açabileceği için, idrarda yanma, sık idrara çıkma, acil idrara çıkma hissi gibi belirgin belirtiler oluştuğunda kesinlikle sağlık kurumlarına başvurulmalıdır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Önlenir?
Sadece mesaneyi etkileyen, septik belirtiler göstermeyen basit idrar yolu enfeksiyonları için; genital temizliğe özen gösterilmesi, bol ve sirkadiyen (aralıklı-güne yayarak) sıvı tüketimi ve kısa süreli düşük doz antibiyotikler önerilmektedir. Kan dolaşımına yayılmış veya böbreği etkileyen septik idrar yolu enfeksiyonlarında ise uzun süreli antibiyotik kullanımı gereklidir ve hasta durumuna göre hastaneye yatış ve damar içi sıvı ve yüksek doz antibiyotik tedavileri uygulanabilir.
Birçok idrar yolu enfeksiyonu antibiyotik tabletlerle tedavi edilir. Bu tabletler, enfeksiyona sebep olan mikroorganizmaları öldürerek etki eder. Mesane enfeksiyonunuz varsa, muhtemelen 3 ila 7 gün boyunca antibiyotik kullanmanız gerekecektir. Böbrek enfeksiyonunuz varsa, muhtemelen daha uzun süre – belki de 2 haftaya kadar antibiyotik kullanmanız gerekecektir. Böbrek enfeksiyonunuz varsa, hastanede tedavi olmanız da gerekebilir.
Belirtileriniz, antibiyotik kullanmaya başladıktan sonraki bir gün içinde iyileşmeye başlamalıdır. Ancak tüm antibiyotik tabletlerinizi bitirmelisiniz. Aksi halde enfeksiyonunuz tekrarlayabilir. Gerekirse, mesanenizi uyuşturmak için bir ilaç da alabilirsiniz. Bu ilaç, idrar yolu enfeksiyonlarının neden olduğu ağrıyı hafifletir. Aynı zamanda idrar yapma ihtiyacını da azaltır.
İdrar Yolu Enfeksiyonuna İyi Gelen Doğal Tarifler Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonlarına karşı doğal çözümler arasında aşağıdakileri bulabilirsiniz:
Limon: Limon, C vitamini açısından zengindir ve güçlü antioksidan özelliklere sahiptir. Bu, toksinlerin vücuttan hızla atılmasını sağlar.
Maydanoz: Maydanoz, idrar söktürücü özellikleriyle tanınır ve bu özellik, enfeksiyonun vücuttan daha çabuk atılmasına yardımcı olur.
Yaban mersini: Yaban mersini, güçlü antioksidan özelliklere sahiptir ve bakterilerin vücuttan atılmasını sağlar.
Böğürtlen çayı: Böğürtlen, C vitamini açısından zengin bir kaynaktır ve güçlü antioksidan özelliklere sahiptir. Böğürtlen çayı, enfeksiyonların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir.
Lahana suyu: Lahana, iltihaplanmayı hızlandırabilir ve bu nedenle idrar yolu enfeksiyonlarına karşı faydalı olabilir.
Bu doğal tarifler, idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisine yardımcı olabilir. Ancak, bu doğal çözümler, doktorunuzun önerdiği tedaviye ek olarak kullanılmalıdır. Herhangi bir tedaviye başlamadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir.
İdrar Yolu Enfeksiyonuna İyi Gelen Besinler Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonlarına karşı faydalı olan besinler aşağıdaki gibidir:
Karnabahar: Karnabahar, vücuttaki mikroorganizmaların atılmasında önemli bir rol oynar.
Soğan: Soğan, doğal bir antibiyotik olarak bilinir. Soğandaki sülfür bileşeni, iltihapların iyileşmesine yardımcı olur.
Limon: Limon, C vitamini açısından zengin bir kaynaktır ve güçlü antioksidan özelliklere sahiptir.
Maydanoz: Maydanoz, idrar söktürücü özellikleriyle tanınır ve bu özellik, enfeksiyonun vücuttan daha çabuk atılmasına yardımcı olur.
Yaban mersini: Yaban mersini, güçlü antioksidan özelliklere sahip bir orman meyvesidir ve bu süreçte size yardımcı olabilir.
Ananas, Karpuz, Kereviz, Salatalık, Enginar: Bu besinler, içerdikleri yüksek su miktarı sayesinde idrar yolu enfeksiyonlarının oluşmasını önler.
Bu besinler, idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisine yardımcı olabilir. Ancak, bu doğal çözümler, doktorunuzun önerdiği tedaviye ek olarak kullanılmalıdır. Herhangi bir tedaviye başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız önemlidir.
