5-HTP, serotonin hormonunun yapımında kullanılan bir maddedir. Serotonin, mutluluk, uyku, iştah gibi pek çok işlevi düzenleyen bir kimyasaldır. 5-HTP alarak serotonin seviyelerini yükseltmek, mutluluk, uyku, iştah gibi işlevleri iyileştirebilir. 5-HTP nin kilo vermede yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Çünkü 5-HTP, açlık hissini azaltarak daha az kalori almayı sağlayabilir. Fakat 5-HTP nin bu etkisi ne kadar devam eder ve ne kadar etkilidir, bunlar henüz kesin değildir. 5-HTP nin kilo vermedeki rolü, beslenme, hareket, yaşam şekli ve diğer etmenlere de bağlıdır. 5-HTP takviyesi kullanmadan önce doktorunuza başvurmanız gerekir. 5-HTP, yan etkileri, dozu, kullanım süresi ve diğer ilaçlarla etkileşimi konusunda bilgi almanız önemlidir. 5-HTP, özenli kullanılması gereken bir takviyedir.
5-HTP Potansiyel Faydaları Nelerdir?
5-HTP, triptofan amino asidinden türetilen ve serotonin hormonunun öncüsü olan bir bileşiktir. Serotonin, vücutta duygu durumu, uyku, iştah, ağrı ve diğer fonksiyonları düzenleyen önemli bir nörotransmitterdir. Serotonin seviyesi düşük olan kişilerde depresyon, uykusuzluk, obezite gibi çeşitli sağlık sorunları görülebilir. Bu nedenle, 5-HTP takviyesi almak, serotonin üretimini artırarak bu sorunların tedavisine katkı sağlar. Bazı faydaları aşağıda verildiği gibidir:
Depresyon ve anksiyeteye yardımcıdır: Depresyonlu hastaların yaklaşık yarısında serotonin eksikliği olduğu sonucuna varılan bazı araştırmalar mevcut. Ancak, her serotonin eksikliği depresyona neden olmayabilir ve her depresyon hastasında da serotonin eksikliği görülmeyebilir. Depresyon tedavisi için kullanılan 5-HTP takviyesinin depresyona ek olarak fibromiyalji, uykusuzluk, normalin üzerinde iştah ve kronik baş ağrıları gibi farklı sorunlar üzerinde de olumlu etkisi olduğu görülmüştür.
Uyku bozukluğunu düzeltmeye yardımcıdır: 5-HTP takviyesinin bir kısmının melatonine dönüştüğü için uyku üzerinde de iyileştirici etkileri olduğu söylenebilir. 5-HTP ve uyku üzerine yapılan çalışmalarda, 5-HTP takviyesi alan bireylerde uykuya dalma, kalp ritmi ve uyanma güçlüğünün iyileştiği gözlendi. Ayrıca, 5-HTP kullanımının derin uyku (REM) süresini uzattığı ve dolayısıyla uyku kalitesini yükselttiği görüldü.
Bellek problemlerini düzenlemeye yardımcıdır: Travmatik beyin hasarı olan hastalarda 5-HTP uygulamasının semantik bellek puanlarında iyileşmeler göstereceği düşünülmektedir.
Fibromiyalji, ağrıyı iyileştirmeye yardımcıdır: 50 fibromiyalji hastasında yapılan bir araştırmada, 5-HTP takviyesinin klinik sorunları kayda değer boyutta iyileştirdiği görüldü. Başka bir çalışmada ise 200 fibromiyalji hastası üzerinde yapılan araştırmada, tek başına 5-HTP kullanımının trisiklik antidepresanlar ve MAOI’ler kadar etkili olduğu bulundu. Ancak, fibromiyalji hastalarında 5-HTP kullanımının sonuçlarına dair net bulgulara ulaşabilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Obeziteyi olumlu şekilde etkiler: 5-HTP’nin obeziteye etkisi üzerine hayvanlar ve insanlarla birçok araştırma yapılmıştır. Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, 5-HTP’nin gıdadan mahrum bırakılmış obez farelerde gıda alımını azalttığı ve sonuçta farelerin kilo verdiği gösterilmiştir. Başka bir çalışmada ise 19 obez kadın üzerinde yapılan deneyde, deneklerin duygu durumlarında herhangi bir iyileşme sağlanmazken iştah azalması ve kilo kaybının teşvik edildiği gözlemlenmiştir.
Dikkat dağınıklığı azaltmaya yardımcıdır: 5-HTP’nin dikkat dağınıklığına etkisi üzerine yapılan bir çalışmada, 5-HTP uygulamasının primatlardaki dikkati artırdığı gözlemlenmiştir. Dikkat problemi olan deneklerde dikkati artırırken, başlangıçta dikkati yüksek olanlarda ise tam ters etki göstererek odaklanmayı azalttığı görülmüştür.
Migrene iyi gelir: 5-HTP takviyesinin migren hastaları üzerindeki etkisine dair yapılan bir araştırmada, birbirine benzer özelliklere sahip migren hastalarına migren ilacı ve 5-HTP takviyesi uygulandı. İlaç ve 5-HTP uygulanan gruplardaki iyileşme oranları birbirine yakın ve %75 dolaylarındaydı. Araştırmada, 5-HTP’nin migren ataklarının sıklığını azaltmaktan ziyade, migren ataklarının şiddeti ve süresi üzerinde azalma sağladığı gözlemlendi. Üstelik ilaç kullanan gruba göre daha az yan etki görüldü.
İştahı ve istekleri azaltmaya yardımcıdır: 5-HTP’nin kalori alımı üzerindeki etkisine dair yapılan bir araştırmada, belli bir dozun üzerinde 5-HTP kullanımının kalori alımında kısa süreli düşüşlere neden olduğu gözlemlenmiştir. Bu etki özellikle yüksek karbonhidrat içeren gıdalarda daha belirgindir. 5-HTP ve ghrelin (açlık hormonu) üzerinde yapılan araştırmalar, 5-HTP’nin yağ asitleriyle beraber kullanımının yemek sonrası açlık hormonunun daha az salgılanmasını sağladığını göstermiştir.
Duygusal aşırı yemeyi azaltabilecek ruh halini iyileştirmeye yardımcıdır: 5-HTP, serotonin hormonunun öncüsü olan bir bileşiktir. Serotonin, duygu durumunu, iştahı ve uyku düzenini etkileyen bir nörotransmitterdir. 5-HTP’nin stres kaynaklı yeme bozukluğu olan insanlara faydalı olabileceği düşünülmektedir. Ancak, bu konuda yapılan çalışmalar yetersizdir. Sadece 5-HTP’nin stresli sıçanlarda kalori alımını önemli ölçüde düşürdüğü gösterilmiştir. 5-HTP’nin duygusal yeme davranışını azaltmak için ruh halini nasıl iyileştirdiği de net değildir. Stresli sıçanlarda da benzer bir etki görülmüştür. 5-HTP takviyelerinin etkinliği ve güvenliği hakkında daha fazla bilgi edinmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
1-Kilo kaybına destek olabilir
5-HTP’nin kilo vermeye yardımcı olması, iştahı kontrol etmesi ve doygunluk duygusunu güçlendirmesi ile ilişkilidir. 5-HTP, açlık hormonlarının salgılanmasını engelleyerek, daha az beslenme eğilimi göstermenize neden olabilir.
5-HTP’nin kilo vermeye etkisi, bazı klinik deneylerde de kanıtlanmıştır. Mesela, bir deneyde, 5-HTP alan şeker hastalarının, plasebo alanlardan ortalama olarak 435 kilokalori daha az tükettikleri ve bunun sonucunda kilo verdikleri ortaya çıkmıştır. Başka bir deneyde de 5-HTP alan kilolu bireylerin, plasebo alanlardan 12 haftada ortalama 4,7 kg daha çok kilo kaybettikleri saptanmıştır.
5-HTP’nin kilo vermeye olumlu katkısı, umut vaat etmekle birlikte, bu konuda daha çok araştırma yapılması gerekmektedir. 5-HTP’nin güvenilirliği, miktarı, yan tesirleri ve diğer ilaçlarla etkileşimi konusunda da dikkatli olmalısınız. 5-HTP takviyesi kullanmadan evvel, hekiminize başvurmanız tavsiye edilir.
2-İştahı ve yeme isteğini azaltabilir
5-HTP, serotonin düzeylerini artırarak, iştahı ve istekleri düşürmeye yardımcı olabilir. Böylelikle, kilo vermeye destek olabilir.
5-HTP’nin iştahı ve istekleri düşürmedeki işlevi ve yararı, yapılan bazı çalışmalarla doğrulanmaktadır. Mesela, 5-HTP takviyesi kullanan kişilerin, daha az kalori aldıkları, daha erken doydukları ve daha az karbonhidrat arzuladıkları belirlenmiştir. Ayrıca, 5-HTP’nin, diyabetlilerde ve şişman kadınlarda kilo vermeyi hızlandırdığı da bildirilmiştir.
5-HTP’nin iştahı ve istekleri düşürmedeki işlevi ve yararı, umut vaat etmekle birlikte, bu konuda daha çok araştırma yapılması gerekmektedir. 5-HTP’nin güvenilirliği, miktarı, yan tesirleri ve diğer ilaçlarla etkileşimi konusunda da dikkatli olunmalıdır. 5-HTP takviyesi kullanmadan evvel, uzman birine veya hekiminize başvurmanız tavsiye edilir.
3-Ruh halini iyileştirerek duygusal aşırı yemeyi azaltabilir
5-HTP, serotonin seviyelerini artırarak, duygusal aşırı yemeyi azaltabilecek ruh halini iyileştirme özelliğine sahiptir.
Duygusal aşırı yeme, stres, kaygı, depresyon gibi duygusal faktörlerin etkisiyle, aç olmadan veya doymuşken yemek yeme davranışıdır. Bu davranış, kilo alımına, obeziteye, diyabete ve kalp hastalıklarına yol açabilir.
Duygusal aşırı yeme, serotonin eksikliği ile ilişkilendirilmiştir. Serotonin, iştahı ve tokluk hissini düzenleyen bir hormondur. Serotonin seviyesi düşük olan kişiler, daha fazla karbonhidrat ve şekerli yiyecekler tüketme eğilimindedir. Bu yiyecekler, kısa süreli olarak serotonin seviyesini yükseltir, ancak uzun vadede kilo alımına ve sağlık sorunlarına neden olur.
5-HTP, serotonin seviyesini yükselterek, duygusal aşırı yemeyi önlemeye yardımcı olabilir. 5-HTP, iştahı azaltır, tokluk hissini artırır ve karbonhidrat isteğini azaltır. Böylece, daha az kalori alınmasını ve kilo kaybını sağlar.
5-HTP Önerilen Dozaj Nedir?
5-HTP’nin günlük önerilen bir miktarı yoktur, ancak insan vücudu üzerindeki etkisini inceleyen araştırmalar, günde 50 mg ile 300 mg arasında değişen miktarları kapsamaktadır. 5-HTP kullanmayı planlayan kişilerin bir uzmana başvurmaları ve uzman gözetiminde kullanmaları gereklidir. 5-HTP’nin önerilen kullanım dozu, 5-HTP’nin kullanım amacına bağlıdır. Aşağıda 5-HTP kullanımı ile ilgili genel kurallar sunulmuştur.
Kilo kontrolü: 250-300 mg, yemekten 30 dakika önce alınmalıdır.
Depresyon: 50-100 mg, yemeklerle birlikte günde 3 kez alınmalıdır. Etkisi için en az bir hafta kullanılması tavsiye edilir.
Fibromiyalji belirtileri: Yemeklerle birlikte günde 100 mg ve 3-4 kez kullanılmalıdır. Etkisi için en az iki hafta kullanılması tavsiye edilir. Migren: 100-200 mg, yemeklerle birlikte günde 2-3 kez alınmalıdır. Etkisi için iki ila üç hafta kullanılması tavsiye edilir.
Uyku desteği: 100-300 mg, yatmadan 30-45 dakika önce alınmalıdır.
Belirtmekte fayda var ki stres altındayken vücudun serotonin üretmesi daha zor olabilir. Bu yüzden 5-HTP, serotonin seviyelerini artırmak için kullanılabilir. Ancak 5-HTP, uzun süre alındığında dopamin seviyelerini azaltabilir. Dopamin, motivasyon ve ödülle ilgili bir kimyasaldır. Bu nedenle 5-HTP, 25 mg veya 50 mg gibi düşük dozlarda ve kısa süreli olarak kullanılmalıdır.
5-HTP'den Kimler Kaçınmalıdır?
5-HTP, serotonin hormonunun öncülü olan ve mutluluk, uyku, iştah gibi işlevleri etkileyen bir maddedir. Ancak 5-HTP, bazı durumlarda ve ilaçlarla birlikte kullanıldığında zararlı olabilir. 5-HTP’den kaçınması gereken kişiler şunlardır:
- Hamile veya emziren kadınlar: 5-HTP’nin bu durumlarda güvenliği kanıtlanmamıştır. Bebeğe zarar verebilir.
- Karaciğer hastalığı olanlar: 5-HTP, karaciğer enzimlerini etkileyebilir ve karaciğer fonksiyonlarını bozabilir.
- Down sendromu olanlar: 5-HTP, bu kişilerde solunum problemlerine neden olabilir.
- Antidepresan ilaç kullananlar: 5-HTP, antidepresan ilaçlarla etkileşime girerek serotonin sendromu adı verilen ciddi bir duruma yol açabilir.
5-HTP kullanmadan önce doktorunuza danışmanızda yarar vardır.
