Bu meyvelerdeki antioksidanlar ve polifenoller kalp sağlığını destekler ve çeşitli kanser türlerini önler. Ayrıca bu meyvelerin içerdiği; cilt ve saç sağlığına da katkıda bulunan C vitamininin sağlığa olan etkisini de göz ardı etmemek gerekir. Bu meyvelerin lifleri sindirime yardımcı olur ve kilo vermeye yardımcı olur. Yaz aylarının en sevilen meyveleri arasında yer alan çilek, diş ve diş eti hastalıklarının tedavisinde de çok etkili olduğu biliniyor. Çileğin en çok bilinen faydaları aşağıda listelenmiştir:
- Kalbi koruyabilir
- Kan şekeri düzeylerini düzenleyebilir
- Kanserle savaşmaya yardımcı olabilir
- Bağışıklığı artırabilir
- Tansiyonu düzenleyebilir
- Beyin sağlığını iyileştirebilir
- Enflamasyonla savaşabilir
- Kolesterolle savaşabilir
- Görme sağlığını iyileştirebilir
- Kilo kaybına yardımcı olabilir
- Sağlıklı hamileliği destekleyebilir
- Yaşlanma karşıtı özellikler olabilir
- Cilt sağlığını iyileştirebilir
- Saç dökülmesini önleyebilir
- Erkekler için faydaları olabilir
Çilekte bol miktarda bulunan antioksidanlar ve polifenoller, onları kalbinizi hastalıklardan korumak için ideal bir besin haline getirir. Çilekler, dolaşım sisteminin astarını koruyan, böylece arterleri plak oluşumundan koruyan ve kan basıncını düzenleyen antosiyaninler (kırmızı renklerinden sorumlu antioksidanlar) içerir.
Çilek ayrıca ellagik asit içerir ve bu asit, antioksidanlarla birlikte nişastalı gıdaların sindirimini yavaşlatmaya yardımcı olur. Bu, nişastalı bir yemek sonrası kan şekeri seviyelerindeki artışı kontrol eder. Ayrıca tip 2 diyabetli bireylerin kan şekeri düzeylerini kontrol altında tutmasına yardımcı olur.
Çilek ayrıca düşük bir glisemik indekse sahiptir, bu da şeker hastaları tarafından yenildiğinde keskin şeker yükselmelerine neden olma ihtimalinin düşük olduğu anlamına gelir. Çilekte bulunan lif, kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesine de yardımcı olabilir.
Çilek, yemek borusu ve kalın bağırsak kanserlerinden koruduğu tespit edilen son derece iyi bir C vitamini ve lif kaynağıdır. Amerikan Kanser Araştırmaları Enstitüsü'ne göre çileğin antikanser özellikleri cilt, akciğer, mesane ve göğüs kanserlerini önleyebilen bir fitokimyasal olan ellagik asidin varlığına bağlanabilir.
Ellagic asit, çeşitli şekillerde antikanser ajanı olarak işlev görür- bir antioksidan görevi görür, kanser hücrelerinin üretimini yavaşlatır ve vücudun belirli kanserojen türlerini yok etmesine yardımcı olur.
Çilekler mükemmel C vitamini kaynaklarıdır. Aslında tek bir porsiyon çilek bir portakaldan daha fazla C vitamini içerir. C vitamininin, nihayetinde vücudunuzun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini artıran bağışıklık artırıcı antikorları tetiklediği bulunmuştur.
İsviçre'de yapılan bir çalışmada, C vitamini takviyesinin bağışıklık sisteminin çeşitli bileşenlerini iyileştirdiği bulunmuştur.
Güney Afrikalı doktorlar tarafından yapılan araştırmaya göre, C vitamini takviyesi, bir antikor ve bağışıklık sisteminin önemli bir bileşeni olan immünoglobulin konsantrasyonunu artırdığı belirtildi. Çilek ayrıca alerji ve astımla savaştığı da bilinmektedir.
Daha önce de belirtildiği gibi, çilekler, kan damarlarının iç yüzeyini gevşeten ve onları açarak kan basıncını düşüren güçlü antioksidanlar olan antosiyaninler içerir. Çilek ayrıca kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olan bir besin olan potasyum açısından da zengindir
Çilek, yüksek antioksidan içeriği ile beyin hücrelerini serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan korur. Ayrıca beyindeki nöronların birbirleriyle iletişim kurma şeklini de değiştirebilirler. Bu sonuç da gelişmiş beyin sağlığını destekler.
Brigham and Women's Hospital'daki Harvard araştırmacıları tarafından yürütülen bir araştırma, çilek alımının yaşlı kadınlarda zamanla hafıza kaybını geciktirebileceğini ortaya koydu. Bu fayda, çileklerde flavonoidlerin varlığına bağlanabilir. Ayrıca, artan antosiyanidin alımının hafıza düşüşünü yavaşlatmaya yardımcı olduğu bulundu.
Tufts Üniversitesi ve Maryland Baltimore County Üniversitesi'nden araştırmacılar tarafından yürütülen araştırmalara göre, beyin hastalıklarının (Alzheimer ve Parkinson dahil) büyük bir çoğunluğu, belirli bir toksik proteinin miktarındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Ancak çilek tüketiminin beynin doğal temizlik mekanizmasını desteklediği ve böylece bu proteinin birikimini azalttığı bulunmuştur.
Çilek ayrıca iltihaplanmayı önlemede önemli bir rol oynayan C vitamini açısından da zengindir. Bu vitamin ayrıca artrit ve gut semptomlarını hafifletmede rol oynar.
Çileklerin vücuttaki LDL (kötü kolesterol) seviyelerini düşüren bir tür çözünür lif olan pektin içerdiği bilinmektedir.
New Orleans'ta yapılan bir araştırmaya göre, pektin de dahil olmak üzere birçok çözünür lif türünün LDL seviyelerini düşürdüğü gösterilmiştir.
Çilek, katarakt, maküler dejenerasyon ve diğer göz hastalıklarını önlediği bulunan antioksidanlarla yüklüdür.
Ellagik asit ve antioksidanlar, çileği kilo vermek için ideal hale getirmede önemli bir rol oynayan şeylerdir. Kronik inflamasyon, sizi zayıflatan hormonları bloke ettiği için kilo almanın nedenlerinden biridir. Harika bir anti-enflamatuar gıda olan çilek, kilo verme hormonlarının işlevlerini geri kazandırır.
Ek olarak, ana antioksidanlar olan antosiyaninler, vücudun adiponektin adı verilen bir hormon üretimini arttırır. Bu hormon metabolizmayı hızlandırır ve iştahınızı bastırır. Ayrıca yağ yakımına da neden olabilir.
Çilek zengin bir folat kaynağıdır. Bir kâse çiğ çilekten yaklaşık 40 mikrogram folat alırsınız. Bu, önerilen günlük alımın yaklaşık %10'udur. Araştırmalara göre folat, nöral tüp defektlerini önleyebileceği için hamilelik sırasında önemlidir. Anne sağlığı için de önemlidir
Çilek, büzücü görevi gören ve diş rengini gideren malik asit içerir. Bu, dişlerinizi beyazlatmak için bu meyveyi kullanabileceğiniz anlamına gelir. Çileği ezerek püre haline getirebilir ve pürüzsüz bir karışım elde edene kadar kabartma tozu ile karıştırabilirsiniz. Yumuşak bir diş fırçası kullanarak karışımı dişlerinize yayın. 5 dakika bekletin, diş macunu ile iyice fırçalayın ve durulayın.
Ancak aşırıya kaçmayın çünkü meyvedeki asit diş minenize zarar verebilir. Ayrıca, yaşlanma belirtilerini ortadan kaldırmada önemli bir rol oynayan bir antioksidan olan likopen açısından da harika kaynaklardır. Çilekte bulunan antosiyaninler cildi oksidatif stresten koruyarak yaşlanmayı yavaşlatır. Meyveler genellikle ölü cilt hücrelerini ortadan kaldırmaya yardımcı olan ve bu süreçte cildi temizleyen önemli bir madde olan alfa-hidroksi asit içerir. Ayrıca Pennsylvania'daki Hahnemann Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yürütülen bir araştırmaya göre, alfa-hidroksi asitlerle yapılan tedavilerin yaşlanma belirtilerini tersine çevirdiği bulundu.
Çilek meyvesi ayrıca hiperpigmentasyonu ve koyu lekeleri azalttığı bilinen salisilik asit ve ellagik asit içerir. Salisilik asit ayrıca ölü hücreleri ciltten uzaklaştırması ve daha fazla akne oluşumunu önlemek için cilt gözeneklerini sıkılaştırmasıyla da bilinir. Çilek ayrıca cildi temizleyebilen ve sağlıklı tutabilen mükemmel bir C vitamini kaynağıdır. Çileklerin başka cilt faydaları da vardır- cildinizi iyileştirir ve ona sağlıklı bir renk tonu kazandırır. Bunun yanı sıra tahriş olmuş cildi yatıştırır ve UV radyasyonundan koruma sağlar.
Ayrıca çileklerdeki silikanın kelliği yavaşlattığına ve saç büyümesini hızlandırdığına inanılıyor ancak, bu iddiayı destekleyecek hiçbir bilimsel kanıt yoktur.
Çilekte bulunan antioksidanlar, kalbinize ve atardamarlarınıza fayda sağlar- her ikisi de sağlıklı cinsel yaşam için çok önemli olan dolaşımı artırır. Meyvelerdeki C vitamini de erkeklerde daha yüksek sperm sayısına yardımcı olur.
Kanı temizler
Kokusu ve tadı ile en sevilen meyvelerden biri olan çilekte bol miktarda fosfor ve demir bulunmaktadır. Faydalarını sıralayacak olursak: Kanı temizler. Sakinleştirici etkiye sahiptir, stresi azaltır.
Sindirim sistemini düzenler
Düzenli olarak çilek yemek metabolizmayı hızlandırır ve sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasını sağlar. Bağırsaklarda biriken kötü bakterilerin temizlenmesine de yardımcı olur.
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Antioksidan özelliği nedeniyle vücuttan ağır metalleri uzaklaştırır ve kişileri nörodejeneratif hastalıklardan korur. Bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlarla mücadele eder. Bunu da yapmasındaki en temel mekanizma içeriğindeki Vitamin C'dir.
Diş etlerini güçlendirir, ağız kokusunu giderir
Güzel tadı ve hoş kokusu ile bilinen bu meyve, dişler üzerinde leke oluşumunu engellemektedir. Ağız kokusuna iyi gelmektedir. Ancak çileğin içerisindeki asit ve şekerin diş minesine zarar vermemesi için, tüketildikten sonra su içilmeli veya ağız çalkalanmalıdır.
Çileğin Zararları Nelerdir?
Çilekler genellikle iyi tolere edilir, ancak özellikle küçük çocuklarda alerjisi oldukça yaygındır. Çilekler, polen-gıda alerjisi olarak bilinen huş polenine veya elmalara duyarlı kişilerde semptomlara neden olabilen bir protein içerir. Yaygın semptomlar ağızda kaşıntı veya karıncalanma, kurdeşen, baş ağrısı ve dudakların, yüzün, dilin veya boğazın şişmesinin yanı sıra ciddi vakalarda solunum problemlerini içerir. Alerjiye neden olan proteinin çileğin antosiyaninleriyle bağlantılı olduğuna inanılıyor. Renksiz, beyaz çilekler, aksi takdirde alerjisi olacak kişiler tarafından genellikle iyi tolere edilir.
- Hamilelik ve emzirme döneminde meyveyi normal miktarlarda almak güvenli olsa da fazla tüketildiğinde ne olacağını bilmek için yeterli araştırma yapılmamıştır. Bu sebeple hamile kadınların normal gıda miktarlarına ve hekimlerinin önerilerine sadık kalması oldukça önemlidir.
- Çilek, kanama süresini uzatabilir ve hatta hassas kişilerde morarma riskini artırabilir. Kanama bozukluklarınız varsa dikkatli tüketmenizde fayda vardır. Ayrıca, çilek kanın pıhtılaşmasını yavaşlatabileceğinden planlanmış bir ameliyattan en az 2 hafta önce tüketmekten kaçının. Bu alanda araştırmaların sınırlı olduğunu unutmayın.
Çilek Çok Yenirse Ne Olur?
Fazla çilek tüketimi midede yanmaya ve şişkinliğe yol açabilir. Özellikle ülser ve gastrit gibi hastalıkları olan kişiler tarafından çilek tüketimi yapılmamalıdır. Çileğin fazla tüketimi karın ağrısına da yol açabilir. Bu yüzden bu sağlıklı ve lezzetli meyvesi aşırı miktarda tüketmemelisiniz.
Çilek Tüketerek Diyet Yapılır mı?
Çilek, birçok kişinin diyet listesinde bulunan bir meyvedir. Düşük kalorili olan bu meyve kilo aldırmayan bir meyvedir. Tabi çileği tüketirken yeterli miktarda tüketmek gerekmektedir. Çünkü her şeyin fazlası zarardır ve kararında tüketmek her zaman en doğru olanıdır.
Kilo vermeye yardımcı olan çileği gün içerisinde zevkle tüketebilirsiniz. Çileğin kalorisi düşüktür. Bundan dolayı çileği gönül rahatlığı ile tüketme şansınız bulunmaktadır.
Diyet yapanlar için düşük kalorili olan çileği isteyen herkes tüketebilir. Hatta bu lezzetli meyvenin besleyici özelliği de bulunmaktadır. Günümüzde birçok kişinin diyet listesinde çilek yer almaktadır. Bazı diyetlerin ise çilek üzerine kurulduğu da bilinmektedir.
Diyet yapanlar için sabah, öğlen, akşam ve gece olmak üzere bir diyet listesi yapılmaktadır. Bu diyet listesinde çileğin olduğu da sıkça görülmektedir. 100 gram kadar çilek 32 kalori civarında olmaktadır. Bundan dolayı diyet yapan kişiler kendi durumlarına göre çilek miktarını ayarlayabilirler.
Çilek İçerisinde Bulunan Vitaminler Nelerdir?
Çilekte en bol bulunan vitamin ve mineraller şunlardır:
C Vitamini: Çilek, bağışıklık ve cilt sağlığı için gerekli bir antioksidan olan mükemmel bir C vitamini kaynağıdır.
Manganez: Tam tahıllar, baklagiller, meyveler ve sebzelerde sıklıkla yüksek miktarlarda bulunan bu eser element, vücudunuzdaki birçok işlem için önemlidir.
Folat (B9 vitamini): B vitaminlerinden biri olan folat, normal doku büyümesi ve hücre işlevi için önemlidir ve hamile kadınlar ve yaşlı yetişkinler için temeldir.
Potasyum: Bu mineral, kan basıncını düzenlemek gibi birçok temel vücut işlevinde yer alır.
Daha az oranda olsa da çilek ayrıca demir, bakır, magnezyum, fosfor ve B6, K ve E vitaminlerini de sağlar.
Çilek Nasıl Tüketilmeli?
Çileğin pek çok tüketim hali bulunmaktadır. Çileğin birtakım tüketilme halleri aşağıda verilmiştir:
- Çilekleri çiğ olarak yiyebilirsiniz. Bunu yapmadan önce akan suda yıkayın ve tamamen kuruyana kadar kâğıt havluyla silin.
- Çilek dilimleri, daha lezzetli hale getirmek için karışık yeşil salataya eklenebilir.
- Çilekli mus oldukça gözde seçeneklerden biridir. Oldukça lezzetlidir ve olduğu gibi yenebileceği gibi diğer tatlıların üzerine konulabilir.
- Dilimlenmiş çilekler, bütün yaban mersini ve sade yoğurt, bir parfe tatlısı yapmak için bir şarap kadehinde katmanlar halinde düzenlenebilir.
- Mükemmel coulis sosu yapmak için çilekler portakal suyuyla karıştırılabilir. Bu meyve, daha canlı ve besleyici hale getirmek için kahvaltılık shake'lere de eklenebilir.
- Çilekli turta, bütün meyveleri kremalı bir dolgu tabakası üzerine istifleyerek hazırlanabilir.
- Çilek sadece tatlılar için mükemmel değil, aynı zamanda ana yemekte de kullanılabilir. Tavuk ve çilek salatası, tatlı çilek, keskin salata sosu, tavuk ve zengin mavi peynirin harika lezzetlerini birleştiren mükemmel bir örnektir.
- Pizzaların üzerine çilek de konulabilir. En sevdiğiniz pizzayı çilek dilimlerinin yanı sıra yumuşak peynir veya yeşillik ve antep fıstığı ile üst üste koyabilirsiniz.
- Çilek-avokado salsa, kavrulmuş tavuk veya sote balıkla servis edilebilen veya fırınlanmış tortilla cipsiyle atıştırmalık olarak yenilebilen son derece tatlı ve lezzetli bir yemektir.
Çilek Ne Sıklıkla Tüketilmeli?
Günlük C vitamini ihtiyacımız yaklaşık 60 – 75 mg'dır. 1 porsiyon yani 10-12 adet çilek 90 mg C vitamini içerir ve günlük C vitamini ihtiyacımızı fazlasıyla karşılar. Çilek içerdiği tüm bu vitaminler sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve inflamasyonu azaltmaya yardımcı oluyor. Fakat fazla alımı beklenmedik sonuçlar doğurabilir. Bu sebeple gerekli miktarlarda tüketilmesi her zaman için daha idealdir.
Çilek Kaç Kaloridir?
100 gram çilek porsiyonu şunları içerir:
Kalori :32 kalori
Protein :0,67 gram
Yağ :0,3 gram
Karbonhidratlar :7,68 gram
Lif :2 gram
Şeker :4,89 gram
Sodyum :1 gram
