Lohusalık dönemi tıpkı gebelik gibi anneler ve bebekler için özel dönemler arasında sayılmaktadır. Bu dönemde kadın metabolizması değişmektedir. Bu nedenle hassas bir dönemdir. Bu hassas dönemi en verimli şekilde geçirmek temel hedefler arasında olmalıdır. Bu verimin temeli de yeterli ve dengeli beslenmeye dayanmaktadır. Emziren annelerin günlük kalori ihtiyacı 2500 ile 2700 kalori arasındadır. Emziren annenin yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesi anne ve bebek sağlığı için çok önemlidir. Annenin beslenme durumu ve alışkanlıkları, bebeğin sağlığını, büyümesini ve gelecekteki hastalıklarını etkilemektedir. Lohusalık döneminde sağlıkta riskin gelişimini önlemek için enerji, besin öğelerini yeterli miktarda içeren beslenme düzeni planlanmalı, su tüketimi ve sık emzirmenin süt verimi açısından önemi vurgulanmalıdır. Yenilen ve içilen her şeyin sütle bebeğe geçeceği unutmamalıdır. Her türlü gıdadan yeterli miktarda tüketmek ve öğün atlamamak bu dönemde önemlidir. Süt miktarının artması için ve kabızlığın önlenmesi açısından bol su tüketilmelidir.
Lohusalıkta yeterli ve dengeli beslenme, doğum sırasında kaybedilen kan ve enerjiyi yerine getirmek, iyi bir doku onarımı sağlamak ve besin gereksinimlerini karşılamak için son derece önemlidir. Bunların yanı sıra süt yapımı için de iyi beslenmek gereklidir. Lohusalık döneminde gebelik dönemine göre daha fazla enerji ve besin değerine ihtiyaç vardır. Bu nedenle bu dönemde annenin tükettiği enerji miktarının arttırılması önerilmektedir. Karbonhidrat, protein ve yağların yeterli ve dengeli tüketimi sağlanmalıdır. Günlük olarak bu gereksinimlerin karşılanması için temel besin gruplarından günde en fazla ek 2-3 porsiyon tüketilmesi yeterlidir. Birden fazla bebeği olan ya da zayıf olan annelerin enerji alımı daha fazla artırılabilir. Anne depolarından anne sütü üretildiği için annelerde kilo kaybı olur.
Lohusalık Dönemi Nedir?
Doğum eylemi sona erdikten sonra başlayan, yani bebek plasenta ve zarlardan ayrılıp doğduktan sonra ve annenin vücudunda gebelikle beraber oluşan değişikliklerin neredeyse gebelik öncesi duruma geri döndüğü altı haftalık 42 günlük döneme lohusalık dönemi denir. Lohusalık döneminde annede meydana gelen birtakım değişimler vardır. Doğum sonrası meydana gelen en belirgin değişim büyümüş rahmin küçülmesidir. Buna eşlik eden durumlar; lohusalık akıntısı, idrarı tam olarak boşaltmakta zorluk çekildiği için idrar miktarında artış, çok terleme, gerilen karın kaslarında gevşeme, bebeğin doğması ile vücuttaki ağırlığının azalması, doğumla gerçekleşen enerji kaybından dolayı açlık ve susuzluk hissi, bağırsak hareketlerinden ötürü dışkılamada zorlanma ve gecikmesi ve duygusal değişimler görülür.
Lohusalık döneminde anne ve bebeğin özenli bir bakıma ihtiyacı vardır. Doğum ile birlikte bebeğini kucağına alan anneler, bu aşamadan sonra lohusalık dönemine girer. Lohusalık döneminde çeşitli etkenlere bağlı olarak gelişebilecek enfeksiyonların önlenmesinde ve yara iyileşmesinin hızlanmasında genital bölge temizliğine özen gösterilmesi ve bölgenin temiz ve kuru tutulması çok büyük önem taşımaktadır. Ayrıca lohusalık döneminde enfeksiyon riski, ağrı, beslenme ve egzersiz gibi konulara dikkat edilmelidir.
Lohusalık Döneminde Hangi Besinler Tüketilmeli?
Lohusalık döneminde doğru beslenmek hem anne hem bebeğin sağlığı için son derece önemlidir. Bu dönemde tüketilmesi önerilen besinler aşağıda listelenmiştir:
- Haftada 3-4 adet yumurta
- Meyve: Elma, armut, karpuz, erik, çilek, muz, kivi, portakal, üzüm, ayva, kavun, incir
- Sebze: Marul, maydanoz, dereotu, tere, nane, yeşil fasulye, kabak, patlıcan, domates, salatalık, bezelye, brokoli
- Tahıl Grubu: Bulgur, arpa, şehriye, erişte, mercimek gibi
- Et Grubu: et, tavuk, balık, köfte, etli sebze yemeği
- Süt ve süt ürünleri: bir porsiyon için ortalama 1 su bardağı süt, 1 su bardağı yoğurt 2 su bardağı kefir, 2 su bardağı ayran.
- Tam tahıllı ekmek
Lohusalık Döneminde Hangi Besinler Tüketilmemeli?
Lohusalık döneminde tüketilmesi önerilen besinleri bilmek kadar tüketilmemesi gereken besinlerin de bilinmesi son derece önemlidir. Bu dönemde tüketilmemesi önerilen besinler aşağıda listelenmiştir:
- Bulgur, yarma
- Ezogelin çorbası, mercimek çorbası
- Asitli ve soğuk içecekler
- Alkol
- Sigara
- Çay
- Kahve ( maksimum 2 fincan )
- Nişasta ve nişastalı besinler
- Mısır
- Aşırı tuz
- Her türlü işlenmiş gıda: pizza, hamburger, sosis gibi
- Kızartma, acılı, ekşili, baharatlı gıdalar
- Dondurulmuş etler, sebzeler, meyveler
- Yağlı yemekler
- Şekerli besinler
Lohusalık Döneminde Süt Kalitesini Arttırmak İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Sütün kalitesini miktarını arttıran en önemli faktör sık sık ve belli bir düzende emzirmektir. Doğru emzirme pozisyonu kullanılması, bebeğin sütü emerken memeyi doğru kavraması, emzirme ile memenin tamamen boşalmış olması anne sütünün kalitesi ve miktarının artmasını etkileyen başlıca faktörlerdendir. Her emzirme sırasında bebeğin iki memeyi de emmesi önemlidir. Sadece tek memeyi emmesi, diğer memenin süt üretimini ve kalitesini azaltabilir. Anne sütünün kalitesinin artması için sakin olmak, huzurlu olmak, dinlenmiş olmak ve uyumuş olmak da çok önemlidir. Anne hafif de olsa egzersiz yapmalı.
Doğru ve sık sık emzirmenin süt üzerinde etkisi tahmin edilenden daha fazladır. Lohusalık döneminde, annenin beslenme şekli hem süt verimliliğini hem de anne sağlığını etkilemektedir. Tüketilmesi ve tüketilmemesi gereken ürünlere dikkat edilerek beslenme düzeni oluşturulmalı. Doğru lohusa beslenmesi ile süt kalitesi de miktarı da artırılabilir. Anne sütünün kalitesini düşüren yüksek kafein içeren içecekler, gazlı içecekler, yoğun alkollü içecek gibi ürünler tüketilmemeli.
Lohusalık Döneminde Süt Miktarını Artırmak İçin Neler Yenilmelidir?
Lohusalık döneminde emzirme sırasında annenin bol miktarda enerjiye ihtiyacı vardır. Bunu da göz önüne alarak tüketilmesi halinde annenin sütünü arttırdığı kanıtlanan birçok besin vardır. Anne sütünü arttırdığı bilinen roka, semizotu, maydanoz ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler bol bol tüketilmelidir. Yulaf, arpa, tahin, dereotu, havuç, rezene, fındık, ceviz anne sütünü arttırdığı için tavsiye edilir. Artan protein ve demir ihtiyacı ve sütünün kalitesi için yumurta, süt, peynir ve yoğurt tüketilmelidir. Ayrıca iyi bir demir kaynağı, rahatlatma etkisi sağlayan ve sütün miktarını arttıran yulaf, beta karoten içeriği ile anne sütünü zenginleştiren havuç da beslenmeye eklenmelidir. Yapılan araştırmalarda çörek otu ve susamın da anne sütünü arttırdığı kanıtlanmıştır. Rezene tohumu içeriğindeki galaktagog, süt miktarını artıran bir maddedir ve günde 3 fincan kadar içilebilir. Tahin yüksek kalsiyum içeriği ve östrojen hormonuna benzer özellikler göstererek anne sütü miktarını artırmaktadır. Günde yaklaşık 2 tatlı kaşığı tüketilebilir.
Lohusalık Döneminde Sıvı Tüketimi Ne Kadar Olmalıdır?
Lohusalık döneminde sıvı alımı günde ortalama 2,5 ile 3 litre arasında (günlük yaklaşık 8–10 bardak sıvı demektir.) veya bu miktarların 1 litre üzerinde sıvı tüketimi olmalıdır. Bu dönemde su içmek sıvı gıda tüketimi açısından, sütün devamlılığını sağlamak açısından ve kabızlığı önlemek açısından son derece önemlidir. Emzirme sırasında süt miktarının etkilenmemesi için annenin yeterli miktarda sıvı tüketmesi gerekmektedir.
Lohusalık Döneminde Hangi Sıvı İçecekler İçilmesi Tavsiye Edilmektedir?
Lohusalık döneminde özellikle hafif ve doğal içecekler; su, az şekerli komposto ve limonata, meyve suları, süt gibi içecekler tercih edilmelidir. Özellikle de üzüm, erik, kayısı kompostolarının tüketilmesi iyi olacaktır. Bitki çayları olarak rezene çayı, ısırgan otu çayı, ıhlamur, nane, zencefil, papatya çayının tüketimi önerilir. Bitki çayları içinde en çok önerilen ise rezene çayıdır.
Lohusalık Döneminde Hamilelik Kilolarını Vermek İçin Diyet Yapılması Önerilmekte midir?
Lohusalık döneminde yapılacak zayıflama diyetleri önerilmez. Genel olarak annelerin ilk 6 ay zayıflama diyeti uygulamasını istenmez. Ancak amaç kilo vermek değilse lohusalık döneminde elbette diyet yapılabilir, bunun için de uzmanlara danışmak en doğrusu olacaktır.
Düşük kalorili diyetlerde hızlı kilo kaybı yaşanacağı annenin süt verimi olumsuz yönde etkilenir. Özellikle karbonhidrat ve proteinden fakir beslenme annenin sütünü azaltır. Tam da daha fazla enerji gereksiniminin olduğu bu dönemde zaten emzirme gibi eylemler sonucu anne ayda yaklaşık 1,5 kilo verebiliyor. Ancak anne çok kilolu ise veya doğum sırasında çok kilo almış ise sütü üretimi için gerekli olan enerji miktarı korunarak ayda 2 kilo kayıp da gözlenebilir. Ancak ayda 2 kilodan daha fazla zayıflamak emziren anne için sakıncalı görülür.
Lohusalık Döneminde Hangi Diyetler Yapılabilir?
Bu dönemde detoks, şok diyet, bilinçsizce uygulanan diyetler kesinlikle önerilmez. Emzirme sürecinde süt üretimi için annenin alması gereken enerji ve besin öğeleri ihtiyacı artar. Asıl amacın hızlı kilo verilmesi olmadığı, çeşitli besinlerin yer aldığı diyet listeleri önerilir. Lohusalık döneminde yapılabilen diyetler aşağıda listelenmiştir:
- Emziren anne diyeti(Emzirme Dönemi Diyeti) :Emziren anne diyetinin temel noktası annenin kendisine iyi gelecek beslenme düzeni oluşturmak ve bebeğini sağlıklı besleyebilmesi üzerinedir. Ancak dengeli ve yeterli bir emziren anne diyet listesi ile gereken besin ögelerini karşılanır.
- Dukan diyeti: lohusalık döneminde uygulanabileceği söyleniyor olsa da bir uzmana danışmadan uygulanmaması gerekmektedir.
- Bunlar dışında uygulanacak gaz azaltıcı emzirme diyeti, süt arttırıcı emzirme diyeti gibi spesifik konular üzerine oluşturulan diyet listeleri var.
- Genel olarak lohusalık dönemi için yapılacak diyetlerde özellikle karbonhidrat ve proteinden zengin besinler olmalıdır. Protein ve kalsiyum açısından zengin süt, yoğurt, peynir, yumurta anne için çok önemlidir. Bunun yanı sıra her gün mutlaka et, tavuk veya balık gibi protein kaynaklarından biri de olmalı. Ayrıca öğün atlanmaması, bol sıvı tüketimi, daha az karbonhidrat tüketimi mutlaka yapılmalı.
Lohusalık Döneminde Şok Diyet Yapılır mı?
Lohusalık dönemindeki annelere şok diyet yapılması kesinlikle tavsiye edilmiyor. Emziren annenin özellikle doğru besinlerin yer aldığı bir diyet listesini uygulaması lazım. Böylelikle hem sütün kalitesi artar hem de sütün miktarı doğru besinlerden gelen kalori ile artar.
