Lizin esansiyel bir amino asittir. Vücutta sentezlenemez ve dışarıdan besinlerle alınması gerekir. Lizinin kimyasal formülü C6H14N2O2 şeklindedir. Molekül kütlesi 146, 19 g·mol−1 ve erime noktası 224 ila 225 °C arasında değişkenlik gösterir. Lizin ilk defa 1889 yılında Alman bilim adamı Heinrich Edmund Drechsel tarafından keşfedilmiştir. Drenchsel, süt proteini olan kazeini izole ederek elde etmiştir. İki ayrı izomeri bulunur. Bunlar L – Lizin ve D – Lizin’ dir. Günlük lizine olan ihtiyaç 1 ila 1.5 gram arasında değişiklik gösterir. Lizinin vücuda önemli birçok faydası bulunur. Özellikle kalsiyumun emilmesini sağlar ve kas proteinlerin inşasına yardımcı olur. Kalsiyum emilimi sayesinde kemik ve dokuların korunmasına yardımcı olur. Kolajen oluşumunu destekler. Aynı zamanda enzim, hormon ve antikor sentezinde görev alır. Uçuğun tedavisinde kullanılır. L – Lizin, yağ asitlerinin enerjiye dönüşmesini ve kolesterol seviyesinin düşmesini sağlayan karnitinin oluşmasını sağlar.
Lizin İçeren Doğal Besinler Nedir?
Lizin genellikle et ve süt ürünlerinde bulunmaktadır. Lizin amino asidinden zengin besinler ve içeriğindeki lizin miktarı aşağıda listelenmiştir.
- Pastırma : 100 gramı için 4845 mg
- Et Kavurma : 100 gramı için 4505 mg
- Soya Kıyma : 100 gramı için 3865 mg
- Eski Kaşar : 100 gramı için 3645 mg
- Kırmızı Mercimek : 100 gramı için 3610 mg
- Kaşar Peyniri : 100 gramı için 3205 mg
- Sucuk : 100 gramı için 3117 mg
- Et Döner : 100 gramı için 3113 mg
- Yeşil Mercimek : 100 gramı için 2905 mg
- Keçi Eti ( Sırt ) : 100 gramı için 2383 mg
- Sığır Eti ( But) : 100 gramı için 2234 mg
- Piliç Eti ( Kanat ) : 100 gramı için 2203 mg
- Palamut : 100 gramı için 2166 mg
- Lüfer : 100 gramı için 1739 mg
Lizin Faydaları Nedir?
Lizin amino asidinin vücuda birçok faydası bulunur. Lizinin faydaları aşağıda listelenmiştir.
- Lizin doğal yoldan soğuk algınlığı ilacı özelliği gösterir. Uçuk yani herpes bulaşmasını ve yeniden oluşmasını önler. Çalışmalarda kesin bir sonuca varılamasa dahi herpes tedavilerinde sıkça kullanılmaktadır.
- Bazı kanser türlerini önleyici etki gösterir. 2007 senesinde Florida Eyalet Üniversitesi’nde yapılmış bir çalışmada araştırmacılar DNA’ nın hasarlı hücreleri üzerindeki lizinin etkisini incelemişlerdir. Çalışmanın sonucuna göre, lizin temelde hasarlı hücreyi saptadığı ve hasarın tamamen yok olmasını sağladığı bulunmuştur.
- Anksiyete ve depresyon gibi psikolojik hastalıkların belirtilerinin azalmasını sağlar.
- Lizin, kalsiyumun emilimini artırmaktadır. Bu sayede kas ve sinir sistemini korur.
- Diyabetin oluşturduğu enfeksiyon riskinin azaltır.
- Bağırsak yüzeyinin korunmasını sağlar ve pankreas iltihabının oluşumunu önler. Sindirim sisteminin sağlığını korur.
Lizin Supplementleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Lizin amino asidinin, supplementlerden ziyade besinlerden alınması tavsiye edilmektedir. Fakat eksikliği görüldüğünde takviyelerden destek alınması gerekir. Günlük ortalama alınması gereken lizin miktarı 800 mg ila 3.000 mg arasındadır. Herpes tedavisinde ise önerilen miktar ortalama 1 ila 3 gram kadardır. Lizin takviyelerinin aşırı ve bilinçsiz kullanımından kaçınılmalıdır. Takviyelerin gerekenden fazla miktardan fazla kullanımı ishal ve karın ağrılarına neden olabilmektedir. Bununla beraber hamile ve emziklilerin lizin takviyesi kullanımı önerilmemektedir. AIDS teşhisi alanların aşırı doz lizin kullanımı ve lizin takviyesi alımı engellenmelidir. Lizin supplementleri aşağıda listelenmiştir.
- Solgar L – Lysine
Solgar L – Lysine, 50 tablet ürününden oluşur. Yemekten önce veya sonra olacak şekilde günde 1 tablet kullanımı önerilir. 1 tablet ürününde 500 mg lizin bulunur.
- Hardline AOL
Hardline AOL, 120 tablet ürününden oluşur. Günde 3 tablet kullanımı önerilmektedir. 1 tablet ürününde 330 mg lizin, 660 mg arjinin ve 660 mg ornitin bulunur.
- Big Joy Aol Big Zma
Big Joy Aol Big Zma, 124 kapsül ürününden oluşur. Günde 4 tablet kullanımı önerilmektedir. 1 tablet ürününde 500 mg lizin, 1000 mg ornitin, 1000 mg arjiniin bulunur. Aynı zamanda çinko, magnezyum ve B6 vitamini içerir.
- Kingsize Nutrition GH Complex
Kingsize Nutrition GH Complex, 180 tablet ürününden oluşur. Günde 6 tablet kullanımı önerilmektedir. 1 tablet ürününde 1000 mg lizin, 300 mg glutamin, 5.000 mg arjinin ve 2.500 mg ornitin bulunur.
Çocuklar için üretilmiş bir üründür. Normal protein ve glikojen metabolizmasına katkıda bulunur.
Lizin Dışındaki Amino Asitler Nedir?
Amino asitler üç ayrı gruba alınır. Bunlar esansiyel amino asitler, yarı esansiyel amino asitler ve esansiyel amino asitlerdir. Esansiyel amino asitler, vücutta üretilemez ve dışardan besinlerle alınması gerekir. Başlıca esansiyel amino asitler fenilalanin, lösin, izolösin, valin, metionin, lizin, treonin ve triptofandır. Yarı esansiyel amino asitlere ise büyüme ve gelişme dönemlerinde, bazı hastalık durumlarında ihtiyaç duyulur. Yarı esansiyel amino asitler histidin, arjinin, glisin, sistein, tirozin, glutamin, ornitin, serin ve prolindir. Esansiyel olmayan amino asitlerin sentezi vücutta sağlanır ve besinlerle dışardan alınmasına ihtiyaç duyulmaz. Esansiyel olmayan amino asitler asparajin, glutamik asit, aspartik asit ve alanindir.
Lizin Saç Dökülmesine Neden Olur mu?
Saç dökülmesinin birden fazla nedeni olabilir. Özellikle beslenme yetersizlikleri, hormonal bozukluklar, tiroid, menopoz ve yaşlanma dönemi en sık görülen nedenlerdendir. Beslenme yetersizliklerinde, diyette yeterli besin öğeleri alınamaz. D vitamini, lizin, bakır ve çinkonun yetersiz alımı saç dökülmesine neden olur.
Pirinç Lizin Bakımından Zengin mi?
100 gram pirinç 2,7 gram protein içerir ve 100 gramında 241 mg lizin bulunur. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi’nde yayınlana bir çalışmada mısırın izolösinden, pirincin ise lizinden zengin olduğu vurgulanmıştır. Lizinden zengin olan pirinç, kalsiyum, fosfor, demir, potasyum, sodyum, B grubu vitaminleri ve A vitaminini içermektedir.
Lizin Hangi Kuru Yemişlerde Yüksektir?
Sert kabuklu kuru yemişlerin genellikle lizin değerleri düşüktür. Fakat lizinden zengin olan kuru yemişler kabak çekirdeği, antep fıstığı ve yer fıstığıdır. 100 gram kabak çekirdeği 19 gram protein içerir ve 100 gramında 1386 mg lizin bulunur. Kabak çekirdeği çinko, manganez, bakır, demir, sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum, fosfor, B vitamini ve A vitamininden zengindir. Antep fıstığının 100 gramında 1486 mg lizin bulunur. Aynı zamanda demir, kalsiyum, magnezyum, K vitamini ve E vitaminini yüksek oranda içerir. Yer fıstığının 100 gramında ise 1279 mg lizin bulunur. Yer fıstığı sodyum, potasyum, kalsiyum, demir, B vitamini ve E vitamini içermektedir.
Somon Lizin Bakımından Zengin mi?
Somonun 100 gramında 20 gram protein bulunur. Somonun %30 ila %35 kadarı proteinden oluşur. Özellikle lizin ve metiyonin içeriği oldukça yüksektir. Bu sayede dokuların yenilenmesi, kemik ve kasların korunması, yaraların iyileşmesi ve kas kütlesinin artması için oldukça faydalıdır. 1 porsiyon somon tüketimiyle günlük protein ihtiyacı karşılanır. Yüksek lizin içeriğinin yanı sıra B grubu vitaminleri için iyi bir kaynaktır. A vitamini, E vitamini, D vitamini, potasyum ve selenyumdan zengindir. Beynin güçlenmesini sağlar. Hafızayı güçlendirir ve bellek kayıplarını önler. Potasyum içeriği sayesinde kan basıncının kontrol altına alınmasını sağlar. Güçlü vitamin ve mineral içeriğiyle bazı kanser türlerinin önlenmesine yardımcı olur. Doymamış yağ asidi olan omega 3 içeriğiyle kolesterolün dengelenmesini sağlar.
Muz Lizin İçerir mi?
Muzun 100 gramında 1,1 gram protein bulunur. Muz, yüksek vitamin ve mineral içeriğine sahip bir meyvedir. İçeriğinde glikoz, früktoz, laktoz, maltoz, sukroz, galaktoz ve nişasta bulunur. Lizin, lösin, treonin, arjinin, glisin ve triptofan amino asitlerinden zengindir. Bununla beraber A vitamini, C vitamini, E vitamini, B1 vitamini, B2 vitamini, B9 vitamini, B12 vitamini, demir, fosfor, potasyum, sodyum, iyot, magnezyum, çinko, kalsiyum ve bakır içeriğine sahiptir.
Yulaf Lizin İçerir mi?
100 gram yulaf 2,4 gram protein içerir ve 100 gramında 486 mg lizin bulunur. Lizin amino asidi dışında lösin, izolösin, metiyonin, triptofan, arjinin, alanin, aspartik asit ve glisin amino asitlerini de içermektedir. Yulaf, su tutucu özelliği sayesinde midede şişer ve uzun süre tokluk hissi verir. Yüksek oranda lif içermektedir. Bu sayede kabızlığı önler ve sindirim sisteminin düzenlenmesini sağlar. Kötü kolesterol ve total kolesterolün dengelenmesine yardımcıdır. Yulaf yüksek vitamin ve mineral içeriğine sahiptir. İçeriğinde kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum, sodyum, çinko, mangan ve B grubu vitaminleri bulunur. Yulaf, farklı hazırlama alternatifleriyle ana öğün veya ara öğün olarak beslenme listelerine eklenebilir.
Keten Tohumu Lizin Bakımından Yüksek mi?
100 gram keten tohumu 18 gram protein içerir ve 100 gramında 861 mg lizin bulunur. Lizin içeriğinin yanı sıra glutamik asit, glutamin, aspartik asit ve arjinin amino asitlerini de içermektedir. Omega 3 ve omega 6 doymamış yağ asitlerinden zengindir. Bu sayede kan lipit seviyelerini düzenler. Kolesterolün dengelenmesine yardımcı olur. Kalp damar hastalıklarından korur. Keten tohumunda bulunan mineraller magnezyum, fosfor, sodyum, çinko, bakır, manganez ve potasyumdur. Mineral içeriği sayesinde serbest radikallerin oluşmasını önler. İçerdiği vitaminler ise A vitamini, C vitamini, K vitamini ve E vitaminidir. Yüksek K vitamini içeriği sayesinde kanın pıhtılaşmasını sağlar ve kemikleri güçlendirir. Çözünmez diyet liflerinden zengindir. Hipoglisemik etki yaratır ve kan şekerini korur. Zengin içeriğiyle bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar.
Nohut Lizin Bakımından Zengin mi?
100 gram nohut 19,2 gram protein içerir ve 100 gramında 2438 mg lizin bulunur. Baklagiller lizinden zengin besinlerdir. Aynı zamanda triptofan ve serotonin içerir. A vitamini, C vitamini, E vitamini, K vitamini ve B vitaminini yüksek oranda içeren nohut; fosfor, demir, kalsiyum, magnezyum ve potasyum minerallerini de içermektedir. Nohut iyi bir protein kaynağıdır. Bu sayede kasları güçlenmesini sağlar ve yaralanma durumunda iyileşme sürecini hızlandırır. Sindirim sisteminin düzenlenmesini sağlar. Linoleik asit ve omega 3 yağ asidi sayesinde kalp damar sağlığının korunmasını sağlar.
Lizin ve C vitamini Birlikte Alabilir miyim?
Lizin takviyeleri alınırken içeriğinin sentetik değil saf olanı tercih edilmelidir. Bununla beraber lizin, çinko ve C vitamininin aynı takviyede yer alması daha faydalı olacaktır. Bunun sebebi bu bileşenlerin birbirleriyle uyumu ve çalışması daha yüksektir. Beraber alındıklarında sinerjik çalışma ortamı yaratırlar ve vücuda daha fazla fayda sağlarlar. C vitamini ve çinkonun cilde birçok faydası bulunur. Özellikle cildin yenilenmesini, onarılmasını ve canlanmasını sağlarlar. C vitamini ve çinkonun yara iyileştirici etkisi bulunur. Kolajen üretimi için C vitaminin yeterli alınması şarttır. Bu sayede takviyeler, serbest radikallerin oluşumunu önler ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
Lizin İştahı Artırır mı?
Lizinin özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocuklarda önemi büyüktür. Anne ve babalar, lizin takviyelerinin çocuklarında iştah artırdığına inanmaktadır. Lizinin çocuklar üzerindeki etkisine yönelik kesin araştırmalar bulunmamaktadır. Lizinin tavuklardaki büyümeye yönelik yapılan bir araştırmada, lizinin tokluk ve iştah hormonlarının seviyesini artırdığı ve onları daha fazla yemek yemeye teşvik ettiği görülmüştür. Bu sayede tavuklarda büyüme elde edilmiştir. Bununla beraber bilim adamları bu konuda net bir fikir belirtmemektedir. Fakat çocuk takviyelerinin içeriğinde sıklıkla lizin bulunmaktadır.
Geceleri Lizin Alabilir misin?
Uzmanlar, vücuttaki büyüme hormonunun yaklaşık olarak %70 kadarının kişi uyurken üretildiğini söylemektedir. Roma Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, uyumadan önce alınan L – Lizin ve L – Arjinin takviyelerinin, büyüme hormonu seviyelerini çok daha fazla artırdığı bulunmuştur. Bu takviyeleri kullananlarda daha fazla büyüme hormonu salgılanırken kullanmayanlarda daha az salgılanmıştır. Sonuç olarak, yatmadan önce alınan lizin uykunun faydalarını artırır ve büyüme hormonu salgılanmasına yardımcı olur.
Lizin Vücut Geliştirme İçin İyi midir?
Lizin, diğer amino asitler gibi kas inşasına yardımcı olmaktadır. Vücut geliştirmek için lizine ihtiyaç duyulur. Lizinin temel rolü büyüme ve eklemleri güçlendirmektir. Aynı zamanda eklem ağrılarının azalmasını sağlar. Sporcuların kullandığı amino asitler hormon salgılarını artırır, aktivite esnasında kullanılan yakıtı değiştirir, zihinsel yorgunluğun etkilerini önler ve genel antrenman performansının artmasını sağlar. Lizinin büyük çoğunluğu iskelet kaslarından elde edilirken kas dokularının oluşmasını sağlar. C vitamini ve arjinin ile birleşir. C vitamini, vücudun yağ yakımına yardımcı olur ve kaslara aktif oksijen sağlayan karnitinin oluşmasını sağlar. Arjinin ve lizin ise büyüme hormonlarının artmasını sağlar. Sporcularda kas gelişimini destekler ve performansın artmasını sağlar. L – Lisin, katabolizma hızının azalmasını sağlar. Egzersiz sonrası katabolizmaya giren vücut, lizinle beraber bu durum tersine döner. Bu sayede doku büyümesi ve kasların yeniden inşasına yardım eder.
Lizin Kanser Yaralarına Yardımcı Olur mu?
Lizin, vücuttaki yaraların iyileşme sürecine yardım eden bir amino asittir. Hayvan dokularındaki yara bölgelerinde aktiflik sağlarken onarım sürecini hızlandırır. Doku ve kemiklerin yapısını destekleyen kolajenin oluşmasını sağlar. Lizin tek başına kullanıldığında bağlayıcı görev görür ve dokuyu yapılandırır. Bu şekilde yaranın olduğu yerde yeni hücreler üretir ve hücre sayısı artar. O bölgede kan damarlarının oluşumunu destekler. Yapılan çalışmalara göre, arjinin ve lizin amino asitlerinin beraber kullanımı kıkırdaktaki iyileşme sürecini hızlandırır. 40 tavşanla yapılan bir çalışmada ise kg başına verilen 47 mg lizin ve 50 mg arjininin kemik iyileşmesini hızlandırdığı ve kan akışını düzenlediği görülmüştür. Lizin, yaraların iyileşme sürecini hızlandırır ve yaranın oluşturabileceği enfeksiyon riskini azaltır.
L Lysine'i Her Gün Alınabilir mi?
Lizinin genelde yan etkisi görülmez fakat günlük lizin alımının 3 gramdan fazla alınması önerilmemektedir. Lizinin günlük alımının 10 gram ila 15 grama kadar çıkarılması vücutta bazı yan etkilerin görülmesine neden olmaktadır. Özellikle ishal, mide bulantısı, mide ağrısı, karın ağrısı ve karın krampları gerekenden fazla lizin alımında görülen yan etkilerdendir. Bununla beraber böbrek hastalığına sahip olanlar, safra taşı bulunanlar ve yüksek kolesterole sahip kişilerin lizin takviyesi kullanmadan önce uzmana danışmaları gerekmektedir. Lizin takviyeleri genellikle ağızdan alınır fakat cilde olan etkisi için cilde de lizin uygulanması mümkündür. Lizinin mevcut etkisini artırmak amacıyla aç karnına alımı tavsiye edilmektedir. Lizin esansiyel amino asit olduğu ve vücutta sentezlenemediği için günlük besinlerden alınması gerekmektedir. Besinlerden ihtiyaç kadar lizin miktarı tamamlanamadığında supplementlerden destek alınabilir. Uzmanlar, 70 kg’ lık bir kişi için günlük önerilen lizin dozunun 800 mg ila 3.000 mg arasında olduğunu söylemektedir.
Lizin Endişe ve Kaygı İçin İyi Gelir mi?
Lizinin endişe ve kaygı bozukluklarında etkin rolü bulunmaktadır. Yapılan bir çalışmaya göre, lizinin strese sebep olan reseptörlerin çalışmasını durdurduğu bulunmuştur. Lizin takviye edilen sıçanlarda, stresin uyarmış olduğu bağırsak hareketlerinin azaldığı gözlemlenmiştir. 50 sağlıklı kişiye yapılan 1 haftalık çalışmada, 2.54 gram arjinin ve lizin takviyelerinin stresi uyardığı ve stres hormonu olan kortizol seviyelerinin azaldığı bulunmuştur. 3 ay süresince lizinden zengin besinlerin tüketilmesi kadınlardaki kortizol hormonunun düşmesini sağlar. Bununla beraber şizofren hastalarında da etkili olduğu söylenmektedir. Psikiyatrik ilaçlarla beraber kullanılan lizinin şizofrenik belirtileri azalttığı söylenmektedir.
Lizin Cildi Temizler mi?
Lizinin birçok faydasının yanında cilt üzerine olan etkisi oldukça fazladır. 2012 yılında yapılmış bir çalışmaya göre lizin, ciltte kolajen üretimini desteklemektedir. Kolajen, cildin sıkı olmasını sağlayarak elastik kalmasına yardımcı olur. Bununla beraber lizinin uçukları tedavi edici etkisi bulunur. Lizin dokularda yapı oluşturmaya yöneliktir. Aknenin tedavi edilmesini sağlar ve sivilcelerin kısa sürede kaybolmasına destek olur.
L-Lizin Herhangi Bir İlaçla Etkileşime Giriyor mu?
Reçeteli veya reçetesiz satılan ilaç türleri, vitamin ve bitkisel takviyeler lizin ile etkileşime girebilmektedir. Kullanılan ilaç, takviye ve mevcut hastalık konusunda uzmana danışılmalı ve uzman önerisi eşliğinde kullanımı sağlanmalıdır. Bununla beraber kalsiyum takviyesi alanlar ve gastrointestinal ilaç ( Prucaloprid ya da tegaserod vs. ) kullanan kişilerin uzmana danışmadan lizin kullanımı tavsiye edilmemektedir.
Lizin ve İbuprofen Birlikte Alınabilir mi?
İbuprofen, antienflamatuvar bir ilaç etken maddesidir. Grip semptomlarında ve artritte ağrı kesici olarak kullanılmaktadır. İbuprofen lizin ise ağrının azaltılması ve bölge şişliğinin azaltılmasında kullanılmaktadır. Steroid grubuna dahil değildir ve anti - inflamatuvar etki gösteren ilaçlardandır. Romatizma ve kas ağrısında, sırt ağrısında, migrende, diş ağrısında, regl ağrısında, soğuk algınlığında ve ateş düşürmede sıklıkla kullanılır. 12 ila 18 yaş arası kullanım için uygundur. İbuprofen lizin 342 mg tabletten oluşmaktadır.
L Lizine Alerjen midir?
Lizin takviyeleri bazı durumlarda alerjen etkiye neden olabilir. Alerji etkisini tespit etmek için takviye ürün kullanılmadan önce etiketi okunmalıdır. L – Lizinin neden olabileceği alerjen yan etkiler kurdeşen oluşumu, ağızda karıncalanma hissi, nefes almada zorluk, dudak ve dilde şişkinlik, boğazda sıkışma hissi, yutma problemleri, mide ağrısı, mide bulantısı ve ishaldir. Alerji durumlarında lizin kullanımı hızlı bir şekilde kesilmelidir.
L-Lizin, Lizin ile Aynı mıdır?
Lizin temel amino asitlerden birisidir. L – Lizin, inşalarda bulunan lizinin izometrik formudur. Lizin amino asit iken L – Lizin sadece konfigürasyonudur. Lizinin iki farklı enantiyomeri bulunur. Bunlar L – Lizin ve D – Lizin şeklindedir. Lizinin insan vücudunda biyolojik olarak aktif formu L – Lizin’ dir.
Lizin Hsv2'ye Yardımcı Olur mu?
Genital herpes veya genital siğil, HSV2 yani herpes simpleks virüs 2 kaynaklıdır. Cinsel yolla bulaşma gösterir ve enfeksiyonları tekrarlayıcıdır. Araştırmalar HSV2 için lizinin tedavi edici nitelikte olduğunu göstermektedir. John G. Beauman, 2005 yılı Ekim ayında kapsamlı bir inceleme yayınlamıştır. Çalışmada, genital herpesteki ilk enfeksiyon birkaç hafta sürebilirken genelinde 1 hafta sürdüğü söylenmektedir. Bununla beraber lizin amino asidinin alımı, tekrarlayan enfeksiyonları önleyip baskıladığı görülmüştür. Maryland Üniversitesi lizinin HSV2’ ye olan etkisi için, hastaların 3 doz halinde ağızdan 1.000 mg lizin almaları gerektiğini önermektedir. Tomblin ve Lucas ise günlük 1.000 mg lizin alan kişilerde genital herpesin daha az tekrarlandığını ve bu konuya ait çalışmaların olduğunu söylemektedir.
