Kan tipi diyet teorisi ilk kez 1996 senesinde Peter D’Adamo tarafından keşfedilmiştir. ‘Eat Right 4 Your Type’ isimli kitabından kişinin kan grubuna göre dikkat etmesi gereken besinleri anlatmıştır. Dr. Peter D’ Adamo, sağlıklı ve uzun yaşam için kan grubuna göre beslenmenin gerekliliğini savunmaktadır.
Kan grubu diyetlerinin henüz bilimsel kanıtı bulunmamaktadır. Bu yüzden araştırmaların çoğunun tahminler üzerine yapıldığını ve henüz net sonuçları olmadığını göz önünde bulundurmak gerekir. Kan grubu ile uyumsuz beslenmenin kan hücresi kümelenmesine neden olması ve bu durumun kanser, kalp hastalıkları ve böbrek problemleri gibi sağlık sorunlarına neden olma ihtimaline karşı kan tipi diyeti ortaya çıkmıştır. Teoriye göre kan grubu tipi ve besinlerin sindirilme yeteneği birbirleriyle ilişkilidir. Böylece kan grubuna göre ayarlanan beslenme programı; sindirim sisteminin iyileşmesini, kilo kaybının desteklenmesini ve hastalıklardan korunmayı sağlamaktadır.
Kan grubuna göre beslenme şeklini savunan kişiler; ruh halini düzelteceğini, hastalık risklerinin azalacağını ve kilo kaybının sağlanacağını düşünmektedir.
Kan Grubu Diyeti Nedir?
Kan tipi diyeti, kişinin kan grubunu hedef alarak hazırlanan beslenme listeleridir. Kan grubu; A olanlar çiftçi, B olanlar göçebe, 0 olanlar avcı, AB olanlar ise modern yaşam insanları olarak bilinmektedir. Tarihsel süreçte böyle bilinse de genetik özelliklerin beslenme alışkanlıkları etkilemesi mümkün değildir. Kan tipi diyetleri ilk kez tarihsel kırılmaların sonucunda oluşmuştur. 0 kan grubuna sahip olan kişilerin toplayıcı yaşamın başlamasını sağlayan avcı, A kan grubuna sahip olan kişilerin yerleşik hayata geçen çiftçi oldukları, B kan grubuna sahip olanların göçebe yaşam tarzını benimseyenler olduğu, AB kan grubuna sahip olanların ise modern insanın ortaya çıkışını sağlayanlar oldukları düşünülmektedir. Bu tarihsel süreç, kan grubu ve diyetler arasında bağlantı kurulmasına neden olmuştur. Bağlantının, beslenme alışkanlıklarını değiştirdiği ve vücut fonksiyonlarının sağlıklı çalışmasında etkili olduğu söylenmektedir.
Kan Grubu Diyeti Nasıl Çalışır?
Dr. D’Adamo, tüm yiyeceklerin farklı kan tiplerine faydalı olmadığını söylemektedir. Bununla beraber Dr. D’ Adamo şunları eklemektedir:
A kan grubuna sahip kişiler kalp damar hastalıklarına, diyabete ve kansere daha yatkın olurken organik besinlerden oluşan vejetaryen diyetlerde daha başarılıdırlar. Sakinleştirici ve dinlendirici egzersiz yapmalıdırlar.
B kan grubuna sahip kişilerin bağışıklık ve sindirim sistemleri daha güçlüdür. Diğer kan gruplarına oranla diyetlere daha uyumludur. Orta tempo egzersizleri, denge egzersizlerini tercih etmeleri ve dengeli diyet yapmaları önerilir. Diyet teorisine göre, B kan tipindeki kişiler lupus ve MS gibi otoimmün hastalıklara daha yatkındır.
AB kan grubuna sahip olan kişilerin biyolojik yapıları diğer kan gruplarına oranla daha karmaşıktır. Karışık diyet uygulamaları önerilir. Bu kişilerin alerjiye olan eğilimleri daha düşükken kişiler kalp hastalıkları ve kansızlığa daha yatkındır.
0 kan grubuna sahip kişilerin yüksek tempolu egzersiz yapması ve hayvansal proteinlerden zengin beslenmesi önerilir. Fakat mercimek, barbunya, lahana ve gluten içeren besinlerin tüketimi kilo alımına sebep olabilir. Bu kişiler artrit, saman nezlesi ve astım gibi hastalıklara daha yatkındır.
Kan Grubu Diyeti Aşamaları Nelerdir?
Kan gruplarına göre diyet modelleri ve aşamaları aşağıda listelenmiştir.
- A Kan Grubuna Sahip Olanlar
A kan grubundakiler, çiftçi yaşam tarzına sahip olanlar olarak bilinmektedir. Bu sebeple tüketecekleri besinler genellikle tarım kaynaklıdır. Bu kişilerin kısmi vejetaryen olarak beslenmesi gerekir. Süt ve süt ürünleri, et, bazı tahıllar ve hayvansal yağları az tüketmeleri önerilir. Beslenme planları sebze ve meyve ağırlıklı olmalıdır.
- B Kan Grubuna Sahip Olanlar
B kan grubundakiler, göçebe yaşam tarzını benimsemişlerdir. Bu sebeple et, süt, sebze, tahıl, yulaf, pirinç ve deniz ürünlerinden zengin beslenmeleri önerilir. Diğer kan gruplarına oranla daha az yasakları bulunur. Karabuğday, mısır, tavuk, buğday ve susam tüketmeleri önerilmemektedir.
- 0 Kan Grubuna Sahip Olanlar
0 kan grubundakilerin genellikle proteinden zengin karbonhidrattan fakir beslenmeleri önerilir. Et, balık, hindi, meyve ve sebze tüketmelerinde sakınca yokken süt ve süt ürünlerinin tüketimi kısıtlanmalıdır. Meyve tercihlerinde narenciye olanlar tüketilmemelidir.
- AB Kan Grubuna Sahip Olanlar
AB kan grubundakiler, meyve ve sebze tüketimini artırmalıdır fakat süt ve süt ürünleri, kafein, barbunya, karnabahar ve brüksel lahanası tüketimini kısıtlamalıdır.
Kan Grubu Diyetinin Sağlık Faydaları Nelerdir?
Diğer diyet türleri gibi kan grubu diyetinin de belirli faydaları ve riskleri bulunmaktadır. Kan grubu diyetinin sağlığa olan faydaları aşağıda listelenmiştir.
- Fiziksel aktivite artışına teşvik eder. Kan grubu diyetleri kişinin egzersize yönelmesinde fayda sağlayabilir. Yapılan araştırmalarda, sağlıklı diyetlerin egzersizle desteklendiğinde kilo kaybı sürecini hızlandırdığı görülmektedir. Fakat kan grubu diyetinin kilo kaybını sağladığını gösteren bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır.
- Kan grubu diyeti, tüm gıdaların vurgulanmasını sağlar. İşlenmiş gıdaların tüketimi diyette önerilmezken çeşitli gıdaları diyete ekler.
- Çok yönlü diyet imkanı sunar fakat kalori kısıtlama diyeti değildir.
- Kan tipi diyetinin savunucularına göre düzenlenen beslenme planı daha verimli yağ yakılmasını sağlar, bağışıklık sistemini destekler, kalp damar hastalıkları önler ev kanser riskini azaltır. Bununla beraber bu iddiaların desteklendiğini gösteren bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
Kan Grubunun Diyetinin Riskleri Nelerdir?
Kan tipi diyetinin potansiyel faydaları olmasına rağmen bazı sağlık uzmanları tarafından önerilmemektedir. Kan tipi diyetinin sağlık için riskleri aşağıda listelenmiştir.
- Kan tipi diyetinin etkili bir şekilde kilo verdiğine dair herhangi bir bilimsel kanıt ya da araştırma bulunmamaktadır.
- Kan tipi beslenmesindeki yeme düzeni bilime dayanmaz. 2014 senesinde kan tipi diyeti hakkında yapılmış bir çalışmada, kan grubuna bağlı olmaksızın kişilerin bu diyetten fayda göreceğinin kesin olmadığı belirtilmiştir.
- A kan grubu ve 0 kan grubu için önerilen diyetler yüksek oranda kısıtlayıcıdır. Bu sebeple diyeti uygulayan kişiler ihtiyaçları olan vitamin ve mineral gibi besin öğelerini yeterince karşılayamayabilir.
- 2013 yılında yapılmış bir araştırmada, kan tipi diyetlerinin herhangi bir sağlık durumunu desteklemek için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini buldur. Aynı zamanda bu çalışmada birçok bilim adamı kan grubu diyetlerinin incelendiği 16 farklı raporu tararken kan tipi diyetlerini destekleyen herhangi bir kanıt bulunmadığı sonucuna varıldı.
Kan Grubu Diyeti Nasıl Yapılır?
Kan tipi diyeti, günlük kalori sayımını ve sınırlandırılmasını önermez.
Kan gruplarına göre düzenlenen diyetler aşağıda listelenmiştir.
- 0 Kan Grubu
0 kan grubuna sahip kişilerin buğday, brüksel lahanası, alkol, kafein, süt ve süt ürünleri, lahana, marul, mısır ve baklagil tüketimi kısıtlanır. Bunun yerine sebze, meyve, balık, yağsız organik et tüketimi önerilir. 0 kan grubu diyetinde brokoli, zeytinyağı, karaciğer, kırmızı et, deniz ürünleri, karaciğer ve ıspanağın tüketimi kilo kaybını destekler.
- A Kan Grubu
A kan grubuna sahip kişilerin vejetaryen diyet yapması önerilir. Diyet süresince süt, mısır, barbunya, et, buğday ve böbrek tüketimi kısıtlanırken kişilere fasulye, meyve, deniz ürünleri, tofu ve bakliyat tüketimi önerilir. A kan grubu diyetinde ananas, zeytinyağı, soya, sebze ve deniz ürünlerinin tüketimi kilo kaybını destekler.
- B kan grubuna sahip kişilerin karabuğday, mısır, buğday, mercimek, yer fıstığı, susam, tavuk ve domates tüketimi kısıtlanırken kişilere fasulye, süt ve süt ürünleri, tahıl, bakliyat, sebze, kırmızı et ve deniz ürünleri tüketimi önerimi önerilir. B kan grubu diyetinde yumurta, yeşillik, meyan, meyan çayı ve ciğerin tüketimi kilo kaybını destekler.
- AB kan grubuna sahip kişilerin karışık diyet yapması önerilmektedir. Diyette karabuğday, brüksel lahanası, karnabahar, tavuk, mısır, marul, barbunya, kafein ve alkol tüketimi kısıtlanırken fasulye, süt ve süt ürünleri, tahıl, kuzu eti, meyve, deniz ürünleri, bakliyat, meyve, yeşil sebze ve tofu tüketimi önerilir.
Kan Grubu Diyetinde Hangi Yiyecekler Yenebilir?
Kan tiplerine göre tüketilmesi serbest besinler aşağıda listelenmiştir.
- 0 Kan Grubu
0 kan grubuna sahip kişilerin sebze, balık, kırmızı et ve meyve tüketimi serbesttir. Kırmızı etin az yağlı veya orta yağlı olması önerilir. Yağ tüketimi minimum olacak şekilde tereyağı ve zeytinyağı kullanmaları serbesttir. Bununla beraber zeytinyağı, lahana, karaciğer, brokoli, kırmızı et, deniz ürünleri ve ıspanak tüketimi bu kan grubundaki kişilerin kilo kaybını desteklemektedir.
- A Kan Grubu
A kan grubuna sahip kişilerin fasulye, tahıl, meyve, bakliyat, sebze, deniz ürünleri ve tofunun tüketimi serbesttir. Bununla beraber ananas, tofu, deniz ürünleri, zeytinyağı ve sebze tüketimi bu kan grubundaki kişilerin kilo kaybını destekler.
- B Kan Grubu
B kan grubuna sahip kişilerin fasulye, süt ve süt ürünleri, tahıl, bakliyat, sebze, kırmızı et ve deniz ürünleri tüketimi serbesttir. Bununla beraber yumurta, meyan, meyan çayı, yeşillik ve ciğer tüketimi bu kan grubundaki kişilerin kilo kaybını destekler.
- AB Kan Grubu
AB kan grubuna sahip kişilerin fasulye, süt ve süt ürünleri, kuzu eti, meyve, tahıl, bakliyat, deniz ürünleri, yeşil sebze ve tofu tüketimi serbesttir. Bununla beraber brokoli, yeşil sebze, karaciğer, yeşil sebze, kırmızı et, ıspanak ve deniz ürünlerinin tüketimi bu kan grubundaki kişilerin kilo kaybını destekler.
Kan Grubu Diyetinde Hangi Yiyecekler Yenmemelidir?
Kan tiplerine göre tüketilmesi yasak olan besinler aşağıda listelenmiştir.
- 0 Kan Grubu
0 kan grubuna sahip kişilerin brüksel lahanası, süt ve süt ürünleri, mısır, lahana, fasulye, lahana, marul, fasulye, buğday ve baklagil tüketimi yasaklanır.
- A Kan Grubu
A kan grubuna sahip kişilerin süt, mısır, böbrek, barbunya, et ve buğday tüketimi yasaklanır.
- B Kan Grubu
B kan grubuna sahip kişilerin mısır, karabuğday, buğday, mısır, mercimek, tavuk, tohum, fıstık, domates ve susam tüketimi yasaklanır.
- AB Kan Grubu
AB kan grubuna sahip kişilerin brüksel lahanası, karabuğday, tavuk, marul, karnabahar, tavuk, kafein, yeşillik ve alkol tüketimi yasaklanır.
Kan Grubu Diyeti Nasıl Devam Ettirilir?
Kan grubu diyetini uygulayan kişilerin olumlu sonuç alması imkansız değildir. Ancak görülen faydaların sebebi kan grubu diyeti değildir, beslenme düzenindeki olumlu değişikliklerdir. Farklı diyet modelleri insanlar için olumlu etkiye neden olabilir. Bazı insanlar yüksek oranda sebze içeren diyetlerde başarılı olurken bazıları yüksek oranda et ve süt ürünü içeren diyetlerde başarılı olur. Kan grubu diyetinde pozitif etki görülmüşse, bu metabolizmaya uygun diyetin bulunduğu anlamına gelir. Birçok sağlıksız ve işlenmiş besin günlük tüketimde kısıtlandığı için olumlu sonuçlar elde edilebilir. Kan grubu diyetlerinde görülen başarının temel nedeni de budur. Bununla beraber, bilimsel bakış açısından bakıldığında kan grubu diyetini destekleyen kanıtların varlığı oldukça yetersizdir.
Kan Grubu Diyetinin Maliyeti Nedir?
Kan tipi diyetinde belirlenecek maliyet kan tipine göre değişkenlik gösterir. Örneğin A kan grubu diyeti vejetaryen beslenmesinden oluştuğu için maliyeti daha düşük olabilir. Et ve süt ürünlerinin kısıtlanması maliyeti artırırken sebze ve meyve tüketimi maliyetin düşmesine neden olabilir.
Kan Grubu Diyeti İle İlgili Gerçekler Nelerdir?
Kan tipi diyetiyle ilgili bazı fikirler ortaya atılmış olsa dahi diyetin herhangi bir bilimsel kanıtı bulunmamaktadır. Uzman Diyetisyen Hilal Mutlu kan grubu diyeti hakkında şu ifadeleri kullanmıştır.
‘Sağlık diyetlerinin temeli tıpkı parmak izi gibi kişiye özel olmalıdır. Dünyadaki milyarlarca insanın 4 gruba ayrılması mümkün değildir. Milyarlarca insanın parmak izleri nasıl farklıysa diyetleri ve beslenme planları da özel olmalıdır. Örneğin; A kan grubuna sahip diyabet hastası ve A kan grubu kolesterol hastasının diyetleri birbirinden farklı olmalıdır, kişilere aynı şeyler önerilemez. Kan grubu için temel alınan kitapta sözü geçen besinlerin Türkiye’ de bulunması ve üretilmesi zordur. Sırf popülerlik kazanmak için kişiye uygun olmayan diyetlerin uygulanması sağlığı tehlikeye atmaktadır. Yaş, boy, kilo, cinsiyet, yaşam tarzı ve fiziksel aktivite faktörleri göz önünde bulundurularak diyetisyen eşliğinde beslenme planı uygulanması en doğrusudur.’
Kilo Kaybı İçin Kan Grubu Diyeti Ne Kadar Etkilidir?
Gıda Bilgi Konseyi Vakfı’ nda Beslenme İletişimleri Direktörü Kris Sollid, kan tipi diyetinin kilo kaybını sağlamasının imkansız olmadığını fakat bunun asıl sebebinin tüketilen besinlerdeki kısıtlama olduğunu söylemektedir. Tüketilen besinlerdeki azalmaya ve kalori açığına bağlı olarak kilo kaybı mümkündür. Daha detaylı incelemeler yapıldığında bilimsel verilerin yetersiz olduğu görülmektedir. Bariatrik Doktoru Nancy Rahnama, belirli besin ve kilo kaybı arasında ilişkiyi gösteren herhangi bir bilimsel veri olmadığını söylemektedir.
2013 senesinde yapılan ve American Journal of Clinical Nutrition’ da yayınlanmış bir araştırmada, kan tipi diyetlerinin sağlığa olan faydasını gösteren hiçbir kanıt bulunmadığı sonucu doğrulanmıştır.
2014 senesinde yapılmış bir çalışmada, kan tipi diyetlerinin kalp hastalıklarına olan etkisi incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda belirli kan grubu diyetlerine bağlı kalmanın kalp sağlığına olumlu etkisinin olduğu görülmüştür. Fakat bunların kişinin kan grubundan bağımsız olduğu tespit edilmiştir.
2018 yılında Journal of Nutrition’ da yayınlanmış başka bir çalışmada ise kan tipi diyetinin aşırı kilolu yetişkinler üzerinde herhangi bir sağlık etkisinin olmadığı ispatlanmıştır.
Kan Grubu Diyeti Kolay Takip Edilebilir mi?
Kan tipi diyetlerinin olumlu etkisini gösteren bilimsel bir dayanağı yoktur. Birçok bilim insanı da bu konuda hemfikirdir. Uygulanacak olan beslenme listeleri kişiye özel olmalıdır. Beslenme programları kişinin yaşına, boyuna, kilosuna, cinsiyetine, fiziksel aktivitesine, mevcut hastalığına ve metabolizma hızına göre ayarlanmalıdır. Birçok kriter göz önüne alındığında kan tipi diyetleri oldukça yetersiz ve açık uçludur. Kan tipi diyetlerinde, kan grubuna göre birçok besin grubu tamamen yasaklanır veya sınırlandırılır. Bunun sonucunda takip edilmesi zor olan diyet türü haline gelir.
Kan Grubu Diyetini Takip Etmek İçin En İyi Uygulamalar Nelerdir?
Kan tipi diyetini takip edebilmek için bazı uygulamalar bulunur. 2022 senesinde kan tipi diyetini takip edebilmek için sık kullanılan platform Kan Grubu Beslenme : Diyet adı altındaki uygulamadır.
Kan Grubu Beslenme: Diyet uygulaması, kan tipi diyetine göre hazırlanmış yazıları paylaşır ve ürün içerikleri hakkında bilgi verir. Bu platformda amaçlanan kan tipi diyeti üzerine bilgilendirme yapmaktır. Uygulama üzerinden herhangi bir diyet listesi verilmez. Günlük tüketilmesi gereken besinler hakkında yazılar sıkça yayınlanır, yağ oranı hesaplaması sayesinde ideal kilo hesaplama fırsatı verir. Her gün siteye yeni besinler eklenir ve tüketilecek olan gıdalar daha yakından incelenir. Uygulamayı takip etmek, kişinin sorumluluğunda tutulmuştur herhangi bir sorumluluğu uygulama kabul etmez.
Kan Grubu Diyetini Kimler Yapabilir?
Kan tipi diyetinin faydaları bilimsel olarak kanıtlanmamış olsa diyeti yapanların sayısı oldukça fazladır. Beslenme uzmanları, bu diyetin uygulanmasıyla beraber kilo kaybı yaşanacağını düşünmemektedir. Uzmanlara göre bu diyetin ortaya çıkma noktası bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlamaktır. Bu sebeple kilo kaybı hedefleyen kişilerin bu diyeti yapması önerilmez. Bununla beraber metabolik hastalığa sahip olan kişilerin, oluşma ihtimali olan risklere karşı temkinli olmaları ve uzman eşliğinde diyet yapmaları önerilmektedir.
Kan Grubu Diyeti İçin En İyi Yemek Tercihleri Nelerdir?
Kan tiplerine göre belirlenmiş yemek çeşitleri aşağıdaki gibidir.
- A Kan Grubu: Limon suyuyla hazırlanmış karabuğdaylı krep, karabuğdaylı pankek, akçaağaç pekmezi eklenmiş yulaf ezmesi, fıstık ezmeli ekmek, lazanya, havuç salatası, brokoli salatası, kereviz salatası, soya fasulyeli salata, brokoli haşlama.
- B Kan Grubu: Tuzsuz tereyağı ile yapılmış sütlü yulaf ezmesi, tahıllı gevrek, kuzu pirzola, ızgara somon, beyaz peynirden yapılmış tost.
- 0 Kan Grubu: Tavuklu sebze sote, meyveli ıspanak salatası, kuzu yahni, haşlama dana eti, ıspanak salatası, kuzu eti yemeği, buharda pişmiş brokoli, kuşkonmaz.
- AB Kan Grubu: Mantar çorbası, ızgara levrek, ızgara morina, hindi, cheesecake, karışık sebze kızartma, meyve salatası, mantarlı omlet, cevizli kuskus.
Kan Grubu Diyet İçin Örnek Menü Nedir?
4 farklı kan tipine göre 1 günlük örnek diyet menüler aşağıdaki gibidir.
- 0 Kan Grubuna Ait 1 Günlük Örnek Menü
Kahvaltı: Sebze suyu, muz ve organik ekmek.
Öğle Yemeği : Meyve dilimleri ile hazırlanmış ıspanak salatası ya da tavuklu sebze sote.
Ara Öğün: Mango ve kividen meyve tabağı.
Akşam Yemeği: Farklı sebzelerle yapılmış kuzu yahni ya da haşlama dana eti.
- A Kan Grubuna Ait 1 Günlük Örnek Menü
Kahvaltı: Tahin, reçel, limon suyu ile yapılmış karabuğdaylı pankek, akçaağaç şurubu ya da muzla yapılmış yulaf lapası yanında bitki çayı.
Öğle Yemeği : Havuç, brokoli ve kereviz salatası ya da soya fasulyeli salata ya da brokoli haşlama.
Ara Öğün: Limon ilaveli yeşil çay.
Akşam Yemeği: Beyaz peynirden yapılmış fasulyeli makarna ya da soya fasulyeli salata ya da mercimek yemeği.
- B Kan Grubuna Ait 1 Günlük Örnek Menü
Kahvaltı: Tuzsuz tereyağı ve sütle yapılmış yulaf ezmesi ya da tahıllı gevrek.
Öğle Yemeği: Beyaz peynirden yapılmış tost.
Ara Öğün: Yeşil elma ve ayran.
Akşam Yemeği: Kuzu pirzola ve ızgara somon.
- AB Kan Grubuna Ait 1 Günlük Örnek Menü
Kahvaltı: Unsuz hazırlanmış badem ezmesi ya da mantarlı omlet.
Ara Öğün: Portakal suyu ya da 1 avuç kiraz.
Öğle Yemeği: Mantar çorbası ya da fırında levrek.
Akşam Yemeği: Cevizli kuskus ve ızgara morina ya da sebze.
