İnsan isketende kemikleri birbirine bağlayan kısımlar olan eklemler, doğru bir şekilde hareket etmek için en önemli yapılardandır. Eklemler, hareketi rahat bir şekilde sağlayacak olan kıkırdak, tendon, kaslar ve bağlarla çevrilidir. Bu yapıda ağrıyan ya da yanan dokular görülürse buna eklem ağrısı denir. Tıp literatüründe artralji olarak da bilinen eklem ağrıları, genellikle ani ve kemikleri zorlayıcı hareketlerden sonra kendini gösterir.
İlk başlarda ufak bir sızı olarak başlayan ağrı, fiziksel aktivitelerin artması ile daha şiddetli hale gelebilir. Genellikle yaşlı insanlarda görülen eklem ağrıları, bazı durumlarda genç hastalarda da raporlanabilir. Hasta bu süreçte kendine iyi bakarak ağrıların şiddetini azaltabilir.
Eklem Ağrıları Nerelerde Oluşur?
Eklem ağrıları adı üzerinde iskelet sisteminin eklem bölgelerinde oluşan ağrılardır. Eklem ağrıları pek çok kemik hastalığının habercisidir bundan dolayı hasta kendine çok dikkat etmelidir. Eklem ağrıları genellikle yarı oynar ve tam oynar eklemlerde görülür. Omur ve kaburgalardaki eklemler yarı oynar eklemlerdir. Oynar eklemler ise dirsek, omuz, bilek, el, diz, kalça, alt çene, ayak parmağı ve bileklerde olan eklemlerdir.
Ekrem Ağrıları Nasıl Oluşur?
Ağrıların genel nedeni, eklem bölgelerinde oluşan kıkırdak kaybı ve eklem sıvısının azalmasıdır. Aşırı zorlanılan fiziksel hareketler, obezite ve bazı hastalıkları da eklem ağrılarına neden olabilir. Bunlara ek olarak çok nadir de olsa psikolojik nedenler de eklem ağrısına sebebiyet verebilir.
Eklem Ağrıları Belirtileri Nedir?
Vücudundaki ağrıların eklem ağrısı olup olmadığını anlamak isteyen biri için bazı belirtiler mevcuttur. Bu belirtiler şunlardır:
- Eklem bölgelerinde şişlik
- Eklemleri kaplayan deride sertlikler ve kızarıklıklar
- Çeşitli yürüyüş ya da hareket bozuklukları
- Eklemi hareket ettirmekte güçlük çekmek
Eklem Ağrıları Teşhisi Nasıl Konur?
Eklem ağrısı başlamışsa ve geçmiyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Doktora başvurulmayan her an ağrılar eklemlerde daha fazla tahribata yol açar. Doktorunuz sizi ilk olarak fiziksel bir muayeneye alır. Bu muayene ile birlikte ağrının nerede olduğu saptanır. Ağrıya neyin sebep olduğunu anlamak için bir dizi kan tahlili gerekebilir. Eklemlerde meydana gelen şişliklerin en büyük nedeni iltihaptır. Kan testleri ile iltihap olup olmadığı öğrenilebilir. Eğer kırık ya da çıkık varsa bunun ağrı derecesi çok daha yüksek olacaktır. Eğer doktorunuz eklemlerde bir kırık ya da çıkık olduğunu düşünüyorsa sizden kapsamlı bir röntgen isteyecektir. Bu detaylı incelemede MR ve bilgisayarlı tomografi uygulanabilir. Genel taramalar yapıldıktan sonra doktorunuz tarafından gerekli teşhis konur ve tedavi süreci başlar.
Eklem Ağrıları Nasıl Tedavi Edilir?
Eklem ağrılarında tedavi süreci ağrının türüne göre farklılık içerebilir. Doktorunuz tedavinin bir aşamasında ağrıyı azaltmak için uğraşırken, diğer süreç ağrıya neden olan sorunun giderilmesidir. Eğer ağrılar romatizma kaynaklıysa ilaçlarla desteklenen bir fizik tedavi süreci uygulanır. Alternatif olarak hasta kaplıcalara da yönlendirilebilir.
Eğer fazla kilolar eklem ağrısına enden olmuşsa hastaya düzenli ve kilo verebileceği bir besleme programı verilir. Fazla kilolar eklemlere binen yükü arttıracağından eklem ağrısına neden olur. Hasta bu süreçte aşırı kilolarından kurtulmalıdır.
Eklemlerde oluşan iltihaptan kurtulmanın yolu ise antibiyotik tedavisidir. Eğer kırık gibi travmatik bir sorun varsa hasta ameliyata alınabilir. Birçok hasta kemik ve eklem yapısını güçlendirmek için D vitamini ve kalsiyum kullanmaya yönlendirilir. Tedavinin en önemli aşamalarından biri ise egzersiz programıdır. Verilen egzersiz programını uygulamadan evvel eklem bölgeleri ısındırılmalıdır. Isınmak, eklemlerin daha çok aşınmasını engelleyecektir.
Eklem Ağrılarına Ne İyi Gelir?
Eklem ağrılarına iyi gelecek olan pek çok besin, mineral ve vitamin kaynağı vardır. Hasta, bu süreçte kendisine iyi gelebilecek olan besinleri tüketerek iyileşme sürecini hızlandırabilir. Eklem ağrılarına iyi gelen şeyler şunlardır:
1.Glukozamin
İnsan vücudunda doğal olarak bulunan ve amino şeker sınıfında olan glukozamin, eklemlerin birbirine sürttüğünde aşınmasını engelleyen jel kıvamındaki koruyucu bir maddedir. Besinlerden doğal olarak glukozamin almak mümkün değildir, bundan dolayı çoğu insan bunu bir besin takviyesi olarak kullanır. Bu takviyeler laboratuvar ortamında karides, ıstakoz, yengeç gibi kabuklu canlıların kabuklarından üretilir. Glukozamin eklem ağrısı tedavisinde oldukça fazla kullanılan bir besin kaynağıdır.
Uygun olan dozu doktorunuz belirler. Günde bir kez kullanılacaksa 1500 mg, iki kez kullanılacaksa 750 mg, 3 kere kullanılacaksa 500 mg yeterli olacaktır. Eğer takviye 3 ay kullanılmışsa ikinci kullanım için 3 ay ara verilmelidir.
2.Kalsiyum
Kalsiyum eksikliğinin en önemli sonuçlarından biri eklem ağrılarıdır. Kalsiyum her canlıda sağlıklı bir kemik gelişimi için gerekli olan minerallerdendir. İnsan vücudu kalsiyumu üretemez; bundan dolayı ya besinlerden ya da takviyelerden gerekli olan kalsiyum takviyesi yapılmalıdır.
Yoğurt, süt, yumurta, peynir, soya sütü, badem, brokoli, mısır unu, baklagiller, şalgam gibi besinler kalsiyum açısından oldukça zenginlerdir. İnsan vücudu farklı yaş gruplarına göre farklı ölçülerde kalsiyuma ihtiyaç duyabilir. Örneğin, 0-6 yaş grubu için günde 200 mg yeterli olacakken, ilerleyen yaşlarda bu oran artacaktır.
Kalsiyumun eklemlerin sağlığına da pek çok faydası vardır. Güçlü bir kemik yapısı aynı zamanda güçlü bir eklem demektir.
3.Bitkisel Yağlar
Farklı bitkilerden elde edilen bitkisel yağlar, yemek pişirmek amacı ile olduğu kadar son yıllarda alternatif tıbbın da bir parçası olarak kullanılmaktadır. Kekik yağı, eklem ağrıları olduğu kadar kas ağrıları ve romatizmal ağrılar için önerilmektedir. Bu yağlar genellikle eklem bölgelerine sürülerek kullanılır. bitkisel yağlara farklı doğal ürünler ekleyerek karışımınızı daha güçlü hale getirebilirsiniz. Kekik yağı dışında karanfil yağı da eklem ağrılarına iyi gelmektedir.
4.Omega 3
Omega 3, çoklu doymamış yağ asididir. İnsan vücudunda kas ve hücre gelişimine oldukça fayda sağlayan omega 3, özellikle çocuk yaşlarda ihmal edilmemesi gereken takviyelerdendir.
Balık yağı olarak da bilinen omega-3 üzerinde yapılan çalışmalarda, romatizma kaynaklı olan eklem iltihabını iyileştirmede oldukça etkili olduğu görülmüştür. Özellikle sabah saatlerinde yaşanan eklem sertliği iyileştir ve eklem hassasiyetini hafifletir.
Somon, uskumru, midye, istiridye gibi deniz ürünleri zengin omega-3 kaynaklarıdır. Bunlar dışında balık yağı hapları da omega-3 besin takviyesi olarak kullanılabilir.
5.Domates
Domates lif açısından oldukça zengin olan bir sebzedir. Kanı temizleyerek hücrelerin kendilerini yenilemelerine yardımcı olur. Domates romatizma kaynaklı eklem rahatsızlıkları için de doğal bir ilaçtır. Yemeklerin, salataların içine katılarak domates tüketilebilir.
6.Zeytinyağı
Zeytinyağı oldukça güçlü bir antioksidandır. Zeytinyağı denince genellikle yenilerek tüketilen bir gıda gelse de aynı zamanda vücuda sürülerek de zeytinyağının faydalarından yararlanılabilir. Zeytinyağını eklem ağrısı çektiğiniz bölgeye yavaşça sürerek ağrılarınızın dinmesine yardımcı olabilirsiniz.
Ağrılı olan eklem bölgesine günde iki kez olmak üzere masaj yaparak zeytinyağı uygulayabilirsiniz. Masajı bitirdikten sonra yağın cildiniz tarafından emilmesi için bir müddet bekleyebilirsiniz. Zeytinyağını günde 1,5 kaşık içerek de tüketebilirsiniz. Bu noktada doğal olan ve soğuk preslenmiş zeytinyağlarını tercih edebilirsiniz.
7.Kabuklu Yiyecekler
Eklem ağrısına neden olan sorunlardan biri de iltihap birikmeleridir. Bağ dokularının iltihaplanması şiddetli ağrılara yol açabilir. Kronik olan iltihaplardan korunmak için iltihap önleyici besinler tüketilmelidir.
Badem ve ceviz gibi kabuklu yiyecekler yağ asitleri açısından oldukça zengin besinlerdendir. İnflamasyon ile savaşan kabuklu yemişleri günde bir avuç tüketmeniz yeterli olacaktır. Genellikle çiğ olarak tüketilmesi önerilen bu yemişler çok fazla kavrulmuş olmamalıdır.
8.Sodyum ve Potasyum
Potasyum vücuttaki sıvı miktarının kontrolünü sağlayan bir mineraldir. Sodyum ise genellikle tuzdan alınan ve vücutta sıvı tutan bir mineraldir. Potasyum ve sodyum birbirlerini dengeleyen iki mineraldir.
Potasyum vücuttaki iltihaplarla savaşan bir diğer mineraldir. Kemik sağlığına oldukça iyi gelen potasyum koyu yapraklı yeşil sebzeler, muz, kabuklu patates, kuru kayısı gibi besinlerde bulunabilir.
9.Kolajen
Kolajen, vücutta birçok organda bulunan yapısal bir proteindir. Kolajenin görevi, dokuları bir arada tutmaktır. Vücutta farklı tiplerde kolajen bulunabilir. Bunlar şunlardır:
Tip-1 Kolajen: Vücutta en çok yer edinen kolajen tipidir. Oldukça sıkı bir şekilde demetlenen yapılarda bulunur.
Tip-2 Kolajen: Eklemlerde yer alan kıkırdakta yer alan tip-2 kolajen, tip-1’e göre daha gevşek paketlenmiştir.
Tip-3 Kolajen: Damar ve aks yapılarının temelinde bulunur.
Tip-4 Kolajen: Ciltte yer alan kolajen tipidir.
Kolajen, kıkırdakta üretimine doğrudan fayda sağlar. Böylelikle eklemler çok daha rahat bir şekilde hareket edebilir. Yaşlılıkla birlikte vücutta yer alan kolajen seviyesinde düşme olur, bu da eklem ağrılarını beraberinde getirir. Kolajen takviyesi ile birlikte eklem ağrılarınızı azaltabilir, daha sağlıklı bir şekilde hareket edebilirsiniz.
Besin takviyesi olarak alınabilen kolajenler için öne çıkan ürünler şunlardır:
