Sodyum; pancar ve kereviz gibi sebze çeşitlerinde bulunan minerallerden biridir. Vücudun birçok noktasında önemli görevlere sahiptir. Örneğin; kan basıncının düzenlenmesini, kas kasılmasını, vücut sıvı dengesinin korunmasını ve sinir iletiminin düzenlenmesini sağlar. Sodyum eksikliği insanlarda nadir olarak görülür, bunun nedeni birçok besinde doğal olarak bulunmasıdır. Tuz ve sodyum aynı anlama gelmez. Sodyum elektrolitken tuz, sodyum ve klorun karışımıdır.
Böbrekler, vücuttaki sodyum dengesini sağlar. Ancak böbrek komplikasyonlarında kanda sodyum birikir. Bununla beraber diyetle çok fazla alındığında kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve diğer hastalıklarla ilişkilendirilir.
İnsanlar genelde diyetle günlük 3.400 mg sodyum alır. Günlük sodyum önerisi ise günlük 2.300 mg ile sınırlı tutulur. Düşük sodyum diyetini uygulamak için yüksek sodyum içeren besinler sınırlandırılmalıdır.
Düşük Sodyum Diyeti Nasıl Çalışır?
Düşük sodyum diyetleri, günlük alınan sodyum ve tuz miktarının sınırlandırılmasıyla oluşur. Sodyumun dengeli miktarda alımı su ve mineral dengesinin korunmasını sağlarken çok fazla alındığında kan basıncının yükselmesine neden olur. Buna bağlı olarak inme ve kalp hastalık riski artar.
Dünya Sağlık Örgütü, çoğu insanın günlük 9 ila 12 gram arası tuz tükettiğini söylemektedir. Ancak bu önerilenin iki katıdır. Diyetle alınan sodyumun bir kısmı doğal besinlerden gelir, ancak yüksek kısmı paketli gıdalardan gelmektedir. Bu sebeple düşük sodyumlu diyette işlenmiş gıda tüketimi sınırlandırılmalı, yemeklere sonradan tuz eklemesi yapılmamalıdır.
Düşük Sodyum Diyetinin Sağlığa Yararları Nelerdir?
Sodyum; kan basıncı, yüksek tansiyon ve bazı kanser türleri ile ilişkilidir. Düşük sodyum diyetinin sağlığa olan yararları aşağıda listelenmiştir.
- Hem normal hem yüksek seyreden kan basıncının düşmesine yol açar.
- Mide kanseri gibi bazı kanser türlerine karşı koruyucu etki sağlar. Yapılan bir çalışmada yüksek tuzlu besinden alınan her beş gramın mide kanseri riskini %12 oranında arttırdığı bulunmuştur. Aynı zamanda tuzu yüksek olan beslenme modelleri, mide mukoza zarına zarar verir.
- Birçok sağlıksız besin sodyumdan zengindir. Özellikle donmuş gıdalar, paketli besinler ve fast food ürünleri sodyumla yüklüdür. Sodyumdan düşük diyet, yaşam kalitesinin artmasını sağlar.
Düşük Sodyum Diyetinin Sağlık Riskleri Nelerdir?
Uzmanlar, günlük 2.300 mg’dan fazla olmamasını tavsiye etmektedir. Risk grubunda bulunan kişilerin ise 1.500 mg’ dan fazla olmamasını tavsiye eder. Düşük sodyum diyetinin sağlık riskleri aşağıda listelenmiştir. Düşük sodyum diyetinin sağlık riskleri aşağıda listelenmiştir.
- Sodyumdan fakir diyetin kan basıncını düşürdüğü ve mide kanser riskini azalttığı net olarak bilinir. Ancak sodyum mineralini azaltmanın diğer yararlarına dair kanıtlar kesin değildir.
- Kalp yetmezliğinin tedavisinde yaygın olarak sodyum kısıtlanması kullanılmasına rağmen bazı çalışmalar sodyum kısıtlamanın sağlığa olumsuz etkisinin olduğunu belirtmektedir.
- Yapılan bazı araştırmalar, daha az sodyum tüketmenin kalp sağlığını olumsuz yönde etkilediğini bildirmektedir.
- Çok az miktarda tuz tüketmek; trigliserit ve kolesterol seviyesinin artmasına, hiponatremiye (kanda sodyum düşüklüğü) ve insülin direncine neden olabilir.
Düşük Sodyum Diyet Kuralları Nelerdir?
Düşük sodyumlu diyette uygulanabilecek bazı kurallar aşağıda listelenmiştir.
- Diyetinizden Tuzlu Yiyecekleri Ortadan Kaldırın Ve Tuz Miktarını Azaltın.
- Düşük Sodyumlu Yiyecekleri Seçin.
- Tuzlu salata sosları yerine zeytinyağı tercih edin.
- Tuzlu ve kavrulmuş yağlı tohumlar yerine kavrulmamış olanları tüketin.
- Tuz İkamesi Kullanmadan Önce Etiketi Okuyun.
- Yiyeceklerinizi Özenle Seçin.
- Sodyumda Yüksek Gıdaları Tanımlamak İçin Bileşen Etiketlerini Okuyun.
- Daha Fazla Ev Yapımı Yemek Yiyin.
- Yemek Pişirmek Ve İçmek İçin Yumuşatılmış Su Kullanmayın.
- Sodyum İçeren İlaçlardan Kaçının.
1. Diyetinizden Tuzlu Yiyecekleri Kaldırın ve Tuz Miktarını Azaltın
Düşük sodyum diyetinde restoranda yemek tercih ederken ve evde yemek hazırlarken, düşük sodyum içeren besinler tercih edilmelidir. Özellikle soya sosu, barbekü sos, salata sosu, konserve besinler, paketli çorbalar, tuzlu simit, cips, kraker, tuzlu kuruyemişler, salam, sosis, pastırma, pizza, dondurulmuş gıda, tortilla, tuzlu peynirler, salamuralar, tuzlu tereyağı, pancar ve tuzlu baharatlardan kaçının.
2. Düşük Sodyumlu Yiyecekleri Seçin
Beslenme programınızda düşük sodyumlu olan sossuz taze sebzeler, meyveler, tahıllar, baklagiller, nişastalı sebzeler, et ve kümes hayvanları, deniz mahsülleri, yumurta çeşitleri, sağlıklı yağlar, ev yapımı çorbalar, süt ürünleri, pişmiş unlu mamülleri ve düşük sodyumlu aperatif besinleri tercih edin.
3. Tuz İkamesi Kullanmadan Önce Etiketi Okuyun.
Paketli gıda tercih edecekseniz mutlaka besin bilgi etiketini okuyun. Gıdadaki sodyum seviyesini belirlemek için etiket okumak şarttır.
Besinlerde günlük sodyum değerinin %20’sinden fazla olan her şey yüksek olarak kabul edilirken %5’ inden olan her şey düşük olarak kabul edilmektedir.
Gıdaların sodyum seviyesini belirlemek için dikkate almanız gerekenler aşağıdaki gibidir.
- Porsiyon başına 5 mg ve daha az sodyum ise tuz ya da sodyum içermemektedir.
- Porsiyon başına 35 mg ya da daha az sodyum ise çok düşük sodyum içermektedir.
- Porsiyon başına 140 mg ya da daha az sodyum ise düşük sodyum içermektedir.
- Orjinal üründen %25 ve daha az sodyum ise azaltılmış sodyum içermektedir.
- Orjinal üründen en az %50 ve daha az sodyum ise sodyumda hafif, hafif tuzlu anlamına gelmektedir.
4. Yiyeceklerinizi Özenle Seçin
Beslenme programınızı özenle hazırlayın. Gerekiyorsa haftanın planlamasını hafta başında yapın. Alışveriş listesini ayarlayın ve ihtiyaçlarınızı buna göre satın alın. Diyetinizde yer alan yüksek sodyumlu besinlerin yerine potasyumdan zengin besinleri tüketin. Patates, muz, fasulye, kavun, yoğurt ve süt gibi yüksek potasyum içeren besinler kan basıncının dengelenmesine yardımcı olur.
Tuzlu yiyecekleri diyetinizden çıkarın ve yemek pişirirken kullandığınız tuz miktarını önemli ölçüde azaltın.
Gıda etiketini okurken düşük sodyum içeren besinlerin 140 mg’dan az sodyum olarak tanımlandığını unutmayın.
Yaratıcı yemekler hazırlayın. Yemekleri tuz ile lezzetlendirmek yerine zencefil, sirke, sarımsak, limon ve biberle tatlandırmaya gayret edin.
5. Sodyumdan Yüksek Gıdaları Tanımak İçin Besin Etiketlerini Okuyun.
Düşük sodyum diyeti uygulayan kişiler sodyum içeriğini öğrenmek için besinlerin etiketlerini kontrol etmeye özen göstermelidir. Gıda etiketleri genellikle sodyum içeriğini porsiyon başına miligram (mg) olarak listelenmektedir. Dikkat edilmesi gereken nokta ise besinin kaç porsiyon içerdiğini kontrol etmektir. Porsiyon başına 5 mg veya daha az sodyum içeriyorsa sodyum içermez olarak listelenirken porsiyon başına 140 mg veya daha az sodyum içeriyosa düşük sodyum içerir olarak listelenmektedir.
6. Daha Fazla Ev Yapımı Yemek Yiyin.
Yapılan araştırmalara göre ev dışında yenen yemekler, sodyumun artmasının temel sebeplerinden biridir. Farklı coğrafi bölgelerde bulunan 450 yetişkinle yapılan bir araştırmada, ev dışında yenen restoran yemeklerinin günlük sodyum alımının %70.9’ unu oluşturduğu saptanmıştır.
Beslenme ile alınan sodyumu azaltmanın en iyi yollarından biri yemekleri evde pişirmektir. Evde yemek yemek hem sodyum alımını kısıtlar hem de sağlıklı beslenmeyi destekler.
Yapılan bir araştırmada 11.000 den fazla yetişkin incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda evde yemek pişirenlerin, dışarıda yemek yiyenlere oranla daha az vücut yağına ve beslenme kalitesine sahip olduğu bulunmuştur.
7. Yemek Pişirmek ve İçmek İçin Yumuşatılmış Su Kullanmayın
Kalsiyum ve magnezyum içerme eğilimi yüksek olan kuyulardan gelen suya sert su adı verilir. Yumuşatıcılar eklenerek bu maddeler uzaklaştırılır ancak bu değiştirmenin sonucunda sodyum ilave edilir.
Suyun sert olduğu bölgelerdeki musluk suyu genellikle yumuşatılma işleminden geçer. Sonucunda ise sodyum ilaveli su olarak karşınıza çıkar. Suyun sertliği ne kadar fazlaysa, yumuşatma sistemi yerine o kadar fazla sodyum eklemesi yapar. Su yumuşatıcısının ne kadar sodyum eklediğini belirlemeniz için kuyunun mineral seviyesini size söyleyecek bölge sağlık bölümü ile iletişime geçmeniz gerekir.
Suyun sert olduğu bölgede yaşıyorsanız, yemek pişirirken ya da içmek için filtrelenmiş su kullanmanız gerekebilir.
Tipik bir yumuşatılmış su, 225 ml başına yaklaşık olarak 12.5 miligram sodyum içermektedir.
8. Sodyum İçeren İlaçlardan Kaçının
Düşük sodyumlu diyeti uygularken Bromo Seltzer ve Alka Seltzer benzeri sodyum içeren ilaçlardan kaçınmanız gerekmektedir.
Düşük Bir Sodyum Diyeti Nasıl Başlatılır?
Düşük sodyum diyetini uygularken sodyum içeriği yüksek olan tüm besinlerden kaçınmanız gerekir. Özellikle fast food ürünleri, tuzlu atıştırmalıklar, dondurulmuş yemekler, işlenmiş etler, konserve ürünler, tuzlu çorbalar, tuzlu peynirler, sütler, yüksek sodyumlu içeriğine sahip pişmiş ürünler, yemek sosları, salata sosları, çeşniler, yüksek sodyumlu yan yemekler, salamuralar, sebze turşusu ve baharat gibi sodyum içeriği yüksek olan besinler tercih edilmemelidir.
Bunun yerine diyete sossuz taze sebzeler, meyveler, tahıllar, baklagiller, nişastalı sebzeler, et ve kümes hayvanları, deniz mahsülleri, yumurta çeşitleri, sağlıklı yağlar, ev yapımı çorbalar, süt ürünleri, pişmiş unlu mamüller gibi düşük sodyumlu gıdalar eklenmelidir.
Düşük Sodyumlu Diyette Yiyebileceğiniz Yiyecekler Nelerdir?
Düşük sodyum diyetinde tüketilmesi serbest olan düşük sodyumlu besinler aşağıda listelenmiştir.
- Brokoli, karnabahar, biber gibi taze veya dondurulmuş sebze çeşitleri
- Muz, elma, armut, böğürtlen, çilek gibi taze veya kuru meyveler
- Kuru fasulye, kinoa, tahıllar, esmer pirinç, kepekli makarna, tam buğday ekmeği, sodyumdan fakir ekmek, tuzsuz kraker
- Patates, tatlı patates, havuç ve bal kabağı gibi nişastalı sebzeler
- Hindi eti, tavuk eti, sığır eti, dana eti ve domuz eti gibi et ürünleri
- Ton balığı, levrek ve somon gibi deniz mahsülleri
- Bıldırcın yumurtası, tavuk yumurtası
- Sodyumdan fakir konserve çorbalar ya da ev yapımı çorbalar
- Kabak çekirdeği, badem veya fındık gibi tuzsuz yağlı tohumlar
- Sirke, mayonez, sarımsak tozu, tuzsuz otlar, düşük sodyumlu sos çeşitleri gibi çeşni ve baharatlar
- Çay, kahve ve su gibi düşük sodyumlu içecek çeşitleri
Düşük Sodyumlu Diyette Kaçınmanız Gereken Yiyecekler Nelerdir?
Düşük sodyumlu diyette kaçınmanız gereken besinler aşağıda listelenmiştir.
- Patates kızartması, çıtır tavuk, pizza ve hamburger gibi fast food ürünleri
- Tuzlu simit, tuzlu çekirdek, tuzlu kuruyemişler, tuzlu kraker
- Donmuş pizza ve donmuş tuzlu et yemekleri
- Sosis, salam, pastırma
- Makarna, et, balık ve sebzelerin tuzlanmış konserve hali
- Konserve tuzlu çorba ve paket çorba çeşitleri
- Peynir sosu, süzme peynir, ayran, tuzlu tereyağı ve diğer peynir ürünleri
- Yüksek sodyum içeren unlu mamüller, waffle, gözleme, kek
- Soya sosu, domates sosu, tuzlu salata sosları ve domates sosu gibi sos ve çeşni çeşitleri
- Turşu, lahana turşusu ve zeytin gibi salamuralar
- Sebze suyu, meyve suyu ve alkollü içecekler
- Tuz giren baharat karışımları
Düşük Sodyum Diyetiyle İlgili Gerçekler Nelerdir?
Düşük sodyumlu diyet hipertansiyon gibi sorunlarda kurtarıcı niteliktedir. Böbrek hastalığı, kalp damar hastalığı ve yüksek tansiyonu bulunan kişilere tıbbi beslenme tedavisi olarak düşük sodyumlu diyetler önerilir.
Birçok gıdada doğal olarak bulunan mineraldir ancak sodyum ve tuzun birleşimi olan tuzun ana bileşenidir. Sodyumun bir kısmını diyetle doğal besinlerden alırken bir kısmını ise paketli besinler ve işlenmiş gıdalardan alırız.
Yapılan birçok çalışmada, sodyum içeriği düşük olan diyetlerin kan basıncını düşürdüğü ispatlanmıştır. Beslenme Uzmanı Katharina Jenner’ e göre düşük sodyumlu diyetin en büyük faydası kan basıncını düşürmesi ve kalp krizi riskini azaltmasıdır. Aynı zamanda sodyum kısıtlamanın daha az baş ağrısı, daha az susuzluk hissi ve daha az şişkinlik gibi faydalar sağladığını da eklemektedir.
Düşük Sodyum Diyeti Sağlıklı Bir Diyet Olarak Kabul Edilir mi?
Sodyum vücudun birçok noktasında önemli görevlere sahip bir mineraldir. Örneğin; kan basıncının düzenlenmesini, kas kasılmasını, vücut sıvı dengesinin korunmasını ve sinir iletiminin düzenlenmesini sağlar. Böbrekler, vücuttaki sodyum dengesini sağlar. Ancak böbrek komplikasyonlarında kanda sodyum birikir. Bununla beraber diyetle çok fazla alındığında kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve diğer hastalıklarla ilişkilendirilir.
Uzmanlara, düşük sodyum diyetinin kan basıncının yükseldiği durumlarda kurtarıcı olduğunu söylemektedir. Düşük sodyumlu diyetler, diğer diyetlere oranla daha farklı görünse dahi yüksek tuz içeren paketli besinlerden, işlenmiş gıdalardan ve diğer işlenmiş etlerden uzaklaşmak sağlıklı olarak görülür. Bu sayede diyetin besleyiciliği artar ve sağlıklı beslenmeden daha zengin hale gelir.
Düşük Sodyum Diyet Denemeye Değer mi?
Gereğinden fazla tuz tüketmek kalp damar hastalığı, felç ve hipertansiyon riskinin artmasına neden olur. Yapılan çalışmalara göre düşük sodyumlu diyetler böyle durumlarda kurtarıcıdır.
Örneğin yapılan bir meta analiz çalışmasında, günde 5 gramdan fazla tuz tüketiminin kardiyovasküler hastalık riskini %17 oranında arttırdığı ispatlanmıştır.
Tuz, böbrekler onu atana kadar vücudun su tutmasına ve kan basıncının yükselmesine neden olur. Dünya Sağlık Örgütü; uzun süre boyunca yüksek miktarda tuz tüketiminin atardamarlara yük bindirdiğini, felçlerin %62’sine, koroner kalp hastalığının ise %49’ una neden olan hipertansiyona yol açtığını söylemektedir.
35 yıldan uzun süren 13 çalışmanın meta analizinde, günlük 5 gramdan fazla tuz tüketmenin felç riskini %23, kalp damar hastalık riskini ise %17 oranında artırdığı tespit edilmiştir.
Düşük Sodyum Diyeti Pahalı mı?
Düşük sodyum diyetinde; işlenmiş besinler, sodyum içeriği yüksek konserveler, paketli gıdalar ve diğer sodyum yüklü besinlerin tamamı kısıtlanır. İşlenmiş besinlerin ve diğer konserve ürünlerin maliyeti, sağlıklı olanlarına oranla daha ucuzdur. Bu nedenle düşük sodyumlu diyette önerilen besin listesi pahalı olarak düşünülebilir.
Kim Düşük Sodyum Diyet Yapmalı?
Düşük sodyumlu diyetler semptomları yönetmek ve olası komplikasyonların önün geçmek için bazı hastalık gruplarına yaygın olarak tıbbi beslenme tedavisi olarak verilmektedir. Sodyumdan fakir diyetlerin önerildiği gruplar ve önerilme nedenleri aşağıda listelenmiştir.
- Kronik Böbrek Hastalığı
Kronik böbrek hastalarında böbreklerin hasarına bağlı olarak vücuttaki sodyum yeterli miktarda atılmaz. Sodyumun yükselmesine bağlı kan basıncı artar ve böbreklerde hasara neden olur. Bu nedenden dolayı Ulusal Böbrek Vakfı, böbrek hastalarının sodyum alımını günlük 2.000 mg ile sınırlandırmıştır.
- Hipertansiyon
Yüksek tansiyon problemi olanların felç ve kalp hastalık riski yükselmektedir. Aynı zamanda yüksek sodyum içeren beslenme programı yüksek kan basıncı ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan birçok çalışmada, yüksek tansiyonu düşürmek için tuz alımını azaltmanın etkisi ispatlanmıştır. Bu nedenle hipertansiyon hastalarına sodyumdan kısıtlı diyet önerilmektedir.
- Kalp Damar Hastalığı
Kalp yetmezliği gibi hastalıklarda sodyumdan fakir diyetler tavsiye edilir. Kalp hastalığında böbrek fonksiyonlarında azalma görülür, sonucunda ise sodyum ve su tutulumu gerçekleşebilir. Kalp hastalarının çok fazla tuz tüketmesi, aşırı sıvı tutulmasına ve nefes darlığı gibi komplikasyonlara yol açar.
Yeni Başlayanlar İçin Düşük Sodyum Diyeti Tarifleri Nelerdir?
Düşük sodyum diyetine yeni başlayanlar için örnek yemek tarifleri aşağıda listelenmiştir.
- Enginarlı ıspanak sosu
Enginarlı ıspanak sosu için gereken malzemeler sırasıyla 2 su bardağı enginar, 1 çorba kaşığı karabiber, 4 su bardağı doğranmış ıspanak, 1 çay kaşığı ince kıyılmış kuru kekik, 2 diş ince kıyılmış ıspanak, 1 yemek kaşığı kıyılmış maydanoz, 1 su bardağı haşlanmış beyaz fasulye, 2 yemek kaşığı rendelenmiş parmesan peyniri ve ½ su bardağı az yağlı kremadır.
Enginarlı ıspanak sosu hazırlamak için öncelikle fırını ısıtın. Tüm malzemeleri bir kapta karıştırın ve borcamda 30 dakika pişmeye bırakın. Sebze, kraker ya da tam tahıllı ekmek ile servis yapın. 1 porsiyonunda 123 kalori bulunmaktadır. 1 porsiyon enginar ıspanaklı sos 114 mg sodyum içermektedir.
- Fesleğen Pesto Soslu Mantar Dolması
Fesleğen pesto soslu mantar dolması hazırlamak için gereken malzemeler sırasıyla 20 orta boy temizlenmiş mantar, 3/2 su bardağı ekmek kırıntısı, ¼ su bardağı erimiş tereyağı, 2 su bardağı taze fesleğen, 3 yemek kaşığı ince kıyılmış maydanoz, ¼ su bardağı parmesan peyniri, 2 yemek kaşığı kabak çekirdeği, 1 yemek kaşığı zeytinyağı, 3 çay kaşığı limon suyu, 1 yemek kaşığı sarımsak ve ½ çay kaşığı koşer tuzudur.
Fesleğen pesto soslu mantar dolmasını hazırlamak için öncelikle fırını ısıtın. Mantarları fırın tepsisine yerleştirin. Ayrı bir kapta tereyağı, maydanoz ve ekmek kırıntısını karıştırın. İç harcı için fesleğen, parmesan, yağ, sarımsak, limon suyu, tuz ve parmesan peynirini mutfak robotunda karıştırın. Mantarların içini fesleğenli sos ile doldurun. Üzerine tereyağı sosunu dökün ve kızarana kadar fırında pişirin. 1 porsiyonunda 59 kalori bulunmaktadır. 1 porsiyon fesleğen pesto soslu mantar dolması 80 mg sodyum içermektedir.
- Zencefil, Böğürtlen ve Tarçınlı Buzlu Çay
Zencefilli buzlu çay için gereken malzemeler sırasıyla 12 adet böğürtlenli poşet bitki çay, 6 su bardağı su, 8 adet kabuk tarçın, 1 yemek kaşığı kıyılmış zencefil, 1 su bardağı şekersiz kızılcık ve buz küpleridir.
Zencefilli buzlu çay hazırlamak için tencerede suyu kaynatmadan ısıtın. Poşet çayları, zencefili ve tarçını ekleyin. Tencereyi ateşten alın ve 15 dakika demlenmeye bırakın. Tenceredeki karışımı elekten geçirin ve soğutun. Servis yapmak için 6 bardağa paylaştırın. İçerisine buz atarak servis yapın. Zencefilli buzlu çayın 1 porsiyonunda 3 mg sodyum bulunmaktadır.
- Kuşkonmaz Turşusu
Kuşkonmaz turşusu için gereken malzemeler sırasıyla 3 bardak kesilmiş taze kuşkonmaz, ¼ su bardağı soğan, ¼ su bardağı elma sirkesi, ¼ su bardağı beyaz şarap sirkesi, 2 çay kaşığı kuru dereotu, 1 su bardağı su, 3 diş tam sarımsak, 8 tam karabiber, 6 adet kişniş tohumu ve ¼ çay kaşığı kırmızı pul biberdir.
Kuşkonmaz turşusunu hazırlamak için öncelikle kuşkonmazları temizleyin ve kavanoza sığacak şekilde kesin. Süzgecin içine koyun, yıkayın ve süzün. Soğanları da kesin ve tüm malzemeleri hava geçirmeyen kavanozda birleştirin. 4 hafta kadar soğumaya bırakın. Kuşkonmaz turşusunun 1 porsiyonunda 5 mg sodyum bulunmaktadır.
Düşük Sodyum Diyet Yaparken Kaç Kalori Tüketebilirsin?
Düşük sodyumlu diyetlerde önerilen bir kalori miktarı bulunmaz. Ancak düşük sodyumla beraber kilo kaybı amaçlanıyorsa, buna göre kalori miktarı belirlenmelidir. Düşük sodyum diyetinde günlük alınması gereken enerji hesaplanırken kişinin yaşı, boyu, kilosu, fiziksel aktivitesi, hastalığın şiddeti gibi birçok faktör önemlidir. Tıbbi beslenme tedavisi niteliğinde olduğu için uzman rehberliğinde uygulanması önerilir.
Vücudun Düşük Sodyum Diyetine İlk Tepkisi Nelerdir?
Düşük sodyum diyetinin; hipertansiyon hastaları, kan basıncı problemi olanlar ve kronik böbrek hastalarına olan etkisinin süresi birçok çalışmada incelenmiştir. Çalışmaların sonucunda Düşük sodyum diyetlerinin 2 ila 4 hafta kadar kısa sürede kan basıncını önemli oranda düşürdüğü görülmüştür. Doymuş yağ, total yağ, trans yağın ve tuz tüketiminin diyette azaltılması ile beraber sebze, meyve, az yağlı süt ürünlerinin diyette artırılması kan basıncının önemli ölçüde düştüğünü gözlemlemek mümkündür.
Düşük Sodyum Diyet İçin Önerilen Zaman Çerçevesi Nedir?
Düşük sodyumlu diyet için önerilen süre uzman tarafından karar verilmelidir. Bunun nedeni diyetin tıbbi beslenme programı niteliğinde olmasıdır. Kan basıncı ve diğer semptomlara bağlı kalarak diyetin zaman çerçevesi belirlenmelidir. Ancak genellikle 2 ila 4 hafta gibi kısa sürede diyetin etkileri gözlemlenmektedir.
Düşük Sodyum Diyeti Neden Reçete Verilir?
Düşük sodyum diyetleri, hastanede diyetisyenler tarafından sıkça önerilen beslenme programlarından biridir. Bunun sebebi ise belirli tıbbi durumların sonucu kişilerde tuz kısıtlamasının uygulanmasıdır. Yapılan araştırmalara göre, sodyum kısıtlaması tıbbi durumların iyileşmesine yardımcı olmaktadır.
Restoran Yemeklerinden, Düşük Bir Sodyum Diyetindeyken Neler Yenir?
Diyetisyenlerin önerdiği restoranda tercih edilebilecek 10 yemek aşağıda sıralanmıştır.
1.Taco Bell Dana Etli Çıtır Taco
Taco Bell Dana Etli Çıtır Taco 140 kaloridir. Porsiyonu 3 gram lif ve 6 gram protein içermektedir. Porsiyonunda 300 mg sodyum bulunur.
2.Subway’ s Veggie Delite Sandviç
Subway’s Veggie Delite Sandviçin 1 porsiyonu 200 kaloridir. Porsiyonu 39 gram karbonhidrat, 2 gram yağ, 5 gram lif ve 280 mg sodyum içermektedir.
3.Wendy Ekşi Kremalı Fırında Patates
Wendy Ekşi kremalı fırında patatesin 1 porsiyonu 270 kaloridir. Porsiyonu 35 mg sodyum içermektedir.
4.Smoothie King’s Vegan Ananaslı Smoothie
Vegan ananaslı smoothienin porsiyonu 350 kaloridir. Porsiyonu 130 mg sodyum içermektedir.
5.Chick- Fil A 8’ li Izgara Nuggets
Chick Fil A 8’li ızgara nuggetsın porsiyonu 140 kaloridir. Porsiyonu 440 mg sodyum içermektedir. Yanındaki ballı hardal sos ise 75 mg sodyum içerir.
6.Starbucks Protein Kutusu
Starbucks protein kutusunun porsiyonu 570 mg sodyum içermektedir.
7.Chick- Fil- A Granolalı Parfe
Granola ve yunan yoğurtlu parfenin porsiyonu 100 mg sodyum içermektedir.
8.Au Bon Pain Yaban Mersini ve Yunan Yoğurtlu Parfe
Au Bon Pain yaban mersini ve yunan yoğurtlu parfenin porsiyonu 340 kaloridir. Porsiyonu 115 mg sodyum, 24 gram protein, 5 gram lif içermektedir.
9.McDonald’s Meyveli Yulaf Ezmesi
McDonald’s meyveli yulaf ezmesinin porsiyonu 140 mg sodyum içermektedir.
10.Starbucks Protein Bistro Kutu
Starbucks Protein Bistro Kutunun porsiyonu 470 kaloridir. Porsiyonu 23 gram protein ve 540 mg sodyum içermektedir.
11.Arby’ s Peynirsiz Jalapeno Rozbif Kaymaklı Sandviç
Peynirsiz jalapeno rozbif kaymaklı sandviçin porsiyonu 470 mg sodyum içermektedir.
Düşük Bir Sodyum Diyetinde, Sodyumun Limiti Ne Kadardır?
Düşük sodyum diyetinde genellikle günlük sodyum alımı 2.000 mg ile 3.000 mg arasında tutulmaktadır. Ancak çok düşük sodyumlu diyetler günlük 1.500 mg olarak sınırlı tutulmasını önerir.
Referans almak için, bir çay kaşığı tuzun 2.300 mg sodyum içerdiği unutulmamalıdır.
Doktorlar Düşük Sodyum Diyetini Öneriyor mu?
Düşük sodyumlu diyetler uzmanlar tarafından tıbbi durumlarda semptomları yönetmek ve olası komplikasyonların önüne geçmek için sıkça tercih edilen bir plandır. Uzmanlar tarafından düşük sodyumlu diyetlerin önerildiği gruplar aşağıda listelenmiştir.
- Kronik Böbrek Hastalığı
Kronik böbrek hastalarında böbreklerin hasarına bağlı olarak vücuttaki sodyum yeterli miktarda atılmaz. Sodyumun yükselmesine bağlı kan basıncı artar ve böbreklerde hasara neden olur. Bu nedenden dolayı Ulusal Böbrek Vakfı, böbrek hastalarının sodyum alımını günlük 2.000 mg ile sınırlandırmıştır.
- Hipertansiyon
Yüksek tansiyon problemi olanların felç ve kalp hastalık riski yükselmektedir. Aynı zamanda yüksek sodyum içeren beslenme programı yüksek kan basıncı ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan birçok çalışmada, yüksek tansiyonu düşürmek için tuz alımını azaltmanın etkisi ispatlanmıştır. Bu nedenle hipertansiyon hastalarına sodyumdan kısıtlı diyet önerilmektedir.
- Kalp Damar Hastalığı
Kalp yetmezliği gibi hastalıklarda sodyumdan fakir diyetler tavsiye edilir. Kalp hastalığında böbrek fonksiyonlarında azalma görülür, sonucunda ise sodyum ve su tutulumu gerçekleşebilir. Kalp hastalarının çok fazla tuz tüketmesi, aşırı sıvı tutulmasına ve nefes darlığı gibi komplikasyonlara yol açar.
