Bazı gıdalarda doğal olarak bulunan bir mineral olan çinko, aynı zamanda vücut için gerekli olan minerallerin başında gelir. Çinko özellikle bağışıklık sistemi ve metabolik faaliyetlerde önemli bir görev üstlenmektedir. Bazı durumlarda kişi çinko eksikliği sorunu ile karşı karşıya kalabilir. Bu gibi durumlarda kullanılacak mineral takviyelerinin başında çinko minerali gelir.
Çinko Minerali Ne Demek?
Çinko, kırmızı et, kümes hayvanları ve balıkta yaygın olarak bulunan temel bir eser elementtir. İnsan sağlığı, büyüme ve tat alma duyusu için az miktarda çinko minerali gerekir.
Çinko Mineralinin Özellikleri Nedir?
İnsan vücudu fazla çinko depolamaz. Bundan dolayı doğru bir diyetle çinko alımı yapılması gereklidir. Çinko, Bağışıklık fonksiyonu, yara iyileşmesi, kanın pıhtılaşması, tiroid fonksiyonu ve çok daha fazlası için gerekli olan minerallerin başında gelir. Çinko vücuttaki hücrelerde bulunur. Hücrelerin büyümesine ve bölünmesine yardımcı olurken, enzimlerin, proteinlerin ve DNA'nın aktivitesi için de gerekli minerallerden biridir. Esas olarak bulunan çinko, insan vücudunda kas ve kemikte depolanır.
Çinko Mineralinin Bulunduğu Besinler Nelerdir?
Çinko minerali şu besinlerde bulunur:
- Ispanak
- Kabak
- Soya fasulyesi
- Avokado
- Marul
- Brokoli
Ispanak
Bol miktarda vitamin ve mineral içeren ıspanak, zengin çinko içeriğine sahip besinlerden biridir. Vegan ve vejeteryan beslenenlerin de rahatlıkla tüketebileceği bu sebze, pişirildiğinde önemli ölçüde yoğunlaştığından çiğ olarak çok daha fazla çinko miktarına sahiptir. Yarım fincan pişmiş ıspanak, 0,7 miligram çinko bulunur. Her 100 gram pişmiş ıspanakta ise 0,8 mg çinko bulunur.
Kabak
Hiç yağ içermeyen sebzelerden biri olan kabak, su ve lif bakımından oldukça zengin bir besindir. Yaz kabağı ayrıca antioksidan ve antienflamatuar bitkisel besinler içerir. Orta boy bir kabakta 0,627 mg çinko bulunur.
Bir diğer kabak çeşidi olan balkabağından elde edilen kabak çekirdekleri de ciddi oranda çinko içerir. Kabak çekirdeği en iyi bitkisel çinko kaynaklarından biridir. Çeyrek fincan çiğ kabak çekirdeğinde 2.57 mg çinko bulunur. Bu oran sağlıklı yetişkinler için RDA'nın yaklaşık yüzde 17'si demektir.
Soya Fasulyesi
Yüksek protein oranı ile bilinen soya fasulyesi, et tüketmeyen kişiler için oldukça önemlidir. Omega-3 yağları, çoklu doymamış yağ, B vitamini, demir gibi vitamin ve mineraller açısından zengin olan soya fasulyesi aynı zamanda önemli bir çinko kaynağıdır. Soya fasulyesinde bulunan çinko, vücut dengenizi korumanıza yardımcı olur.
Avokado
Enerji değeri yüksek olan avokado, önemli vitamin ve mineral içeriğine sahip meyvelerden biridir. Özellikle cilt sağlığı için çok faydalı olan avokado, iyi bir antioksidan ve hücre koruyucudur. Sindirimi kolay olan avokado aynı zamanda demir, fosfor, C ve E vitamini gibi önemli bileşenleri de içerir.
Marul
Salatalarda, sandviçlerde ve çeşitli yiyeceklerde kullanılabilen marul, yüksek miktarda su içeren sebzelerin başında gelir. Çinko ile birlikte kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum, sodyum gibi mineraller ve tiamin, riboflavin, niasin, folik asit gibi B vitaminleri, B6 vitamini, C vitamini, A, E ve K gibi vitaminler içerir. 100 gramlık bir marulda yaklaşık olarak 0,18 mg çinko bulunur.
Belirli kanser türlerini önlediği bilinen marul, cilt için de en önemli sebzelerden biridir. Çiğ olarak tüketilen marul, tip 2 diyabet rahatsızlığını da önlemeye yardımcı olur. Marulda bulunan lif, sindirim sistemini çalıştırır ve kabızlık ve şişkinlik gibi sorunları giderir.
Brokoli
Pişmiş ya da çiğ olarak tüketilebilen brokoli, en sağlıklı sebzelerden biridir. Çoklu vitamin, mineral ve lif kaynağıdır. Antioksidan içeriği, serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını engeller. Brokoli tüketimi kan şekerini düşürmenize yardımcı olurken, kan akışını dengeleyici özelliği ile tansiyon probleminizi de giderebilir. 100 gram brokolide yaklaşık olarak 0,5 mg çinko bulunur. Bu da günlük alınması gereken miktarın %4’üne tekabül eder.
Çinko Minerali Ne İşe Yarar?
Çinko, vücudun birçok işlevi için önemli minerallerden biridir. Vücudun enfeksiyonla savaşmak için çinkoya ihtiyacı vardır. Vücutlarında yeterli çinko bulunmayan kişiler, zatürree ve diğer enfeksiyonlara yakalanma riski daha yüksek olabilir. Çocuklar ve yaşlılar daha büyük risk altındadır. Yapılan araştırmalar, çinko pastilleri veya şurubu almanın, özellikle ilk 24 saat içinde alınması durumunda, soğuk algınlığı semptomlarını daha az şiddetli hale getirebileceğini ve daha kısa sürebileceğini ortaya çıkarmıştır. Yeteri oranda çinkoya sahip olmak, hamilelik sırasında ve çocukların düzgün bir şekilde büyüyüp gelişmelerini sağlamak için özellikle önemlidir.
Çinko Mineralinin Faydaları Nedir?
Çinko mineralinin faydaları şunlardır:
- Bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olur.
- İshali tedavi etmede kullanılır.
- Cildin sağlıklı bir şekilde korunmasına ve kendini yenilemesine yardımcı olur.
- Retinadaki hücre hasarını önleyerek görme kaybının önüne geçer.
- Cinsel sağlığı güçlendirmek için çinko takviyeleri alınabilir.
- Kemik oluşumunda önemli bir rol oynadığı için osteoprozun engellenmesine yardımcı olur.
- Bilişsel işlevi arttırarak hafızayı kuvvetlendirir.
Çinko Mineralinin Zararları Nedir?
Fazla alınması durumunda çinkonun zararları şunlardır:
- Çinko toksini mide bulantısı ve kusmaya neden olur.
- Mide krampları ve şiddetli ağrı
- İshal
- Baş ağrısı
- Azalmış bağışıklık fonksiyonu
- Vücutta titreme ve terleme
- Ateş yükselmesi
- Kas ağrıları
Çinko Minerali Hapı Nasıl Kullanılır?
Özellikle çinko eksiliği durumunda çinko minerali hapı alınması gerekebilir. Bu haplar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Bununla birlikte beslenme uzmanlarının birçoğu çinko haplarının C vitamini ya da kalsiyum haplarıyla birlikte kullanılmasının, çinkonun daha etkin sonuçlar verebileceğini ortaya koymuştur.
Günlük Çinko Minerali İhtiyacı Ne Kadardır?
Bir insanın ne kadar çinkoya ihtiyacı olduğu yaşa ve cinsiyete göre farklılıklar gösterebilir. Yetişkin erkekler için önerilen günlük dozaj 14 mg iken, yetişkin kadınlarda bu oran günlük 8 mg’dir. Hamile kadınlarda ise bu oran günlük 10-11 mg’dır.
